W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 19.04.2012
BUNTOWNY przym.
Słowniki:
Kn, T, L (XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1605
Formy: lp M. m buntowny; n buntowne; lm M. mos buntowni; B. nmos buntowne
Znaczenia:
1. »skłonny do buntowania się, podżegający do buntu, podnoszący bunt, powodujący wzburzenie, zamieszanie, burzliwy, niespokojny, wichrzycielski, zbuntowany«: Buntowny/ rosterkliwy/ burźliwy tr Seditiosus [...] Factiosus [...] Turbidus homo [...] Turbidi & concitati motus animorum [...] Tumultuosus miles [...] Tumultuosa concio, sententia [...] Turbulentus [...] Nouis rebus studet. [...] Discordialis. Kn 53. Wszytkich w Polszcze nierządow Woiennych/ Márką iest służbá borgowa: tego záś nie rządu są przyczyny/ iż ábo nie wcześnie podatki skłádamy kształtem y sposobem/ áby wystárczyć mogły/ ná doskonáłą zápłátę Woysku [...] ztąd borgowy zołnierz, to iest nieposłuszny Práwom Woyskowym; buntowny zátym, do Konfederáciey, do zwiąskow skłonny náder być musi. FredKon 66-67. Poznał Kozak buntowny, że go pomsta goni, Że Pan Bóg przy zwierzchności i On królów broni. PotPieśR (Dzieła I) PotPieśRKuk I 479. MUTIN (Séditieux) [...] BUNTOWNY niespokoyny, bunt czyniący, podnoszący, pobudzaiący do buntu. DanKolaDyk II, 289.
2. »skłonny do kłótni, sporów, sprzeciwów«: ...bogáctwá są pobudką do wszytkiego złego/ poniewasz pyszne/, buntowne/ swarliwe częstokroć czynią ludzie. PetrSPolit I 177. ...bękárci y z niepewnego oycá vrodzeni/ pospolicie bywáią buntowni/ zuchwáli/ źli/ dlatego iż się w grzechu vrodzili/ y źle wychowáni. PetrSPolit I 271. Niézgodny/ Discors [...] Dissentaneus [...] Incongruens sibi, nobis [...] Insociabilis [...] Insociabile regnum. v. Buntowny. Kn 544. MUTIN, m. MUTINE, f. (Opiniastre, qui se revolte contre la raison). Pervicax. Contumax [...] UPARTY zuchwały buntowny sprzeciwny. DanKolaDyk II, 289.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WM