W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 08.03.2024
Etymologia: <
gr. kosmos + graphō>
Znaczenia:1. »opisywanie świata obejmującego ziemię i niebo«: [...] y stánie tá książká dobre obiecádło káżdemu do Kosmográphiey/ y do historiey wszelákiey/ á zwłasczá do świeżey. BotŁęczRel III 4.
Kto się dobrze przypátrzył Kosmográphiey/ á Komete vważył teraz rzekę że szłá przez Zenith Konstantinopolitánum z przodku/ szłá y przez merydian Mechá gdzie Máchomet leży/ tám się pierwey effekty pokażą/ day Panie Boże. ŻędzKom B2v.
Toś ie [części świata] Wmść pewnie w Cosmográphiey, u Cosmográphow wymálowáne záyrzał, ktora w sobie záwiera, opisanie świátá álbo też o Geográphiey, ktora sámey tylko źiemie położenia opisuie naprzednieyszych Provincyi rzekámi á gorámi granicząc. AndPiekBoh 137.
COSMOGRAPHIE, subst. f. [...] Mundi descriptio, onis, foem KOSMOGRAFIA Nauka opisania świata. DanKolaDyk I, 375.
Te ostatnie słowo to iest Cosmographus áni w greckim się nieznayduie, iáko też y to Kosmografia. DanKolaDyk I, 375.
GEOGRAFIA iest to część KOSMOGRAFII, albo Sciencyi opisuiącey cały świat z Niebem y ziemią; o czym tę kładę scienda: Naprzod, że wodług niektorych zdania, wiele iest Swiatow. ChmielAteny1755 I 220.
Kosmografia iest opisanie całego świata, to iest Ziemi, Nieba, Planet etc. WyrwGeog 7.
Geografia początek nazwiska swego bierze z dwoch Greckich słow: Ge: Ziemia, Grapho: piszę: to iest Ziemię opisuię. Rożni się tak od Kosmografii, ktora opisuie cały świat ze wszystkim [...]. ŁadSGramGeo_I 1.
a) »książka, podręcznik z zakresu tej dziedziny«: Olaus Magnus w swoiey Kosmográphiey pisze, iż w pułnocnych kráiách náyduią się tákie gory, iáskinie wielkie w sobie máiące [...]. StarKaz 205.
W którym [lamusku] rzeczy znajdują się takowe: k[rze]sełko jedno suknem papuzim złym powleczone [...] puzdro malowane, w którym księga Kosmografia [...]. InwKal I 647.
[...] według tey opinij Herbow záżywanie, nie záczęłoby się dopiero od lat siedmiuset kilkadziesiąt, to iest około Roku Tyśiącznego, ponieważ Munsterus w swoiey Kosmográfij pisze że pierwszy ktory wprowadził y wynalazł gonitwy przerzeczone był Henryk rzeczony Ptásznik Xiążę Sáskie [...]. KolaTrakt Bv.
Attyla Krol Hunnow, dawał sobie tytuł: Attyla Mundizi Filius, et Magni Nimrod Nepos, Engadiae natus, Divina benignitate Hunnorum, Medorum, Gothorum, ac Danorum Rex, metus Orbis, Deique Flagellum, iáko pisze o nim Munsterus w Kosmografii. ChmielAteny1755 I 974.
Roku 1565. Konrad Gesner Tytuń botanicznie opisał; wtedy juź różni Botanicy w ogrodach swych sadzić go poczęli, a piérwszy rysunek jego znayduie się w Kosmografii Andrzeia Thevet, roku 1575. JundziłłBot 78.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz geografia, krajopisanie, krajopisarstwo, ziemiopismo, *ziemiopistwo, chorografia, topografia.