Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: *BISSURMANSKI, *BISURMANSKI, *BISSURMAŃSKI, *BISURMAŃSKI, *BISZURMANSKI

Słowniki:
SXVI, T, L (XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn nie notują

Formy: lp M. ż bissurmańska; D. m bissurmańskiego; ż bissurmańskiej // bissurmanskiej; C. ż bissurmanskiej; B. m nżyw bisurmanski // bissurmański; ż bisurmanską // bisurmańską; n bissurmanskie; N. ż bissurmanską // bisurmanską; n bissurmańskim; Ms. ż bissurmanskiej // bissurmańskiej; lm M. mos bissurmanscy; nmos bisurmańskie // biszurmanskie // bisurmanskie // bissurmanskie; D. bissurmanskich // bisurmańskich // bisurmanskich; C. bisurmańskim; B. nmos bissurmanskie // bisurmanskie // bisurmańskie; Ms. bissurmańskich // bissurmanskich // bisurmanskich

Znaczenia:

»turecki; mahometański«: Tám Murádyn społzwodźi woyská Bisurmáńskie/ Łączy śiły do śił zastępy pogáńskie. DobrociesRel B. Nie vsłucháli pogániná Pánowie Mołoycy: stánęli mężnie przy Obozách Polskich/ y płoszáli nie raz/ nie dwá/ od nich vfce Bisurmáńskie przeklęte. BirkEgz 12. Tu w polách rozłożystych ledwie przeyrzeć okiem Bissurmáńskich zástępow. TwarSLeg 18. Rzecz trudna/ y niewypowiedźiána/ opisáć/ ábo wymowić/ iák tego wiele/ y sroga rzecz szło tey száráńcy/ ábo tego Kąkolu Bissurmáńskiego Czártowskiego/ ták przez Konstántynopol/ iák y ze wszytkich stron Państwá ták szeroko náśiádłego y możnego/ nuż co z inszych kráiow/ kto to może wiedźieć: bo y sam Cesarz nie wie/ áż będźie wiedźiał nád Dunáiem przy popiśie y munstrze. StarWyp A4. Ná to imię WLADYSLAWA (to iest) władnącego slawą surowość Bisurmáńska/ potęga Othomáńska [...] rwáć się y przesiláć musi. WojszOr 10. Zayrzała na[m] tedy ozdoby y obrony Widziała bowiem iako się biszurmanskie zawoie o ten kleynot a Nigdy bez swego swanku ocierały. HerbOr 366. Wszytkie nan [na Zienowicza] strzały, dzidy, y Kiscienie lecą W rozne gostrony Fale Biszurmanskie niecą. PotWoj 119. Tym nas większa, chwyciła otucha Zes Człowiek Chrzescianski, Ze iednego Ducha Z nami tchniesz: chocieś ciałem w Bissurmanskiey Lidze. PotWoj 186. Ciebie [...] Swiat sławą uczczony wynosic będzie winien; ktorys z twey przewagi Chcąc wstrącic Bisurmanskie od Wienny plagi Przybył na pomoc oney. DrobOpow 30. Niechze [...] ten sczęsliwy Waszeciow [...] powrot. Bissurmanskie karki, ustawiczne Oyczyznie knuiące zdrady, oyczystą zetrze podkową. WilczPam 23. Trwogę obwołuję. Hej, komu Bóg mił i sława smakuje, Wstań, cny narodzie z orężem słowiański, A pódź na Turki – psi dom bissurmański. GawTarcz 50. Niech skoro ujrzą wasze straszne groty, Pierzchają z hańbą bisurmańskie roty A w obroconych tyłach ręce wasze Niechaj napoją sieczyste pałasze. TrembWierszeWir II 280. Wenetowie Sami potędze Bissurmanskiey oprzeć się nie mogąc, y oni roku 1669 pokoy z turkami [...] uczynili. IntrHist 143. Graecia w całym świecie przedtym sławne Państwo, teraz w Bissurmańskiey włádzy, cale do siebie niepodobne. BystrzInfElem Geogr G3v. Egipt, ktorego stołeczne miasto Kair, przedtym Swiętych pustelnikow stolica, teraz Bissurmańskiey sprosności. BystrzInfElem Geogr Dv.