Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, L, SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn, T nie notują

Formy: lp M. aplikacja; D. aplikacji; aplikacjej; C. aplikacji; B. aplikacją; N. aplikacją; Ms. aplikacji; aplikacjej; ~ lm M. aplikacje; D. aplikacyj; B. aplikacje; N. aplikacjami; Ms. aplikacjach

Etymologia: <łac. applicatio>

Znaczenia:

1. »pilność, staranie się o co, przykładanie się do czego«: Proszę o to usilnie WMM Pana chciey starania y applikacy w tym dołozyć. RadziejKor 72. Nauk kawalerskich z pilnoscią i aplikacyją pilnować mają [synowie]. LubSInPol 274. Upewniam ze [...] zarowną submisyą y applikacyą skarbiąc dalsze respekta sposobić się będziemy. RzewKor 10. Widząc w Panu wszelką aplikacyą y staranie około Dobra pospolitego, żeby mu dopomagali [obywatele]. LeszczStGłos 45. Spytany [Eurypides] czemu by tak wytwornie z wielką aplikacyą y przedłużeniem czasu malował, odpowiedział: diu pingo, quia aeternitati pingo. MikSil 285v. Pruskiey Prowincyi [...] [in] dygenatu dawno pozwolonego wszystką swoią applikacyą bronił y ubronił. NiesKor II 633.

2. »zastosowanie, użycie«: Dyskurs o aplikacyjej rodzaju działa. AquaPrax 78. W Mowach Seymowych [...] Weselnych [...] kto się zna na Stylu Oratorskim y dobrey applikacyi Framentow, y Sentencyi łacińskich, było co zawsze admirowac w Polszcze. ChmielAteny II 759.

3.med. »środek leczniczy, okład; przykładanie«: Applikacia pijawek na wnętrzne hemoroidy, ktore Caaras nazywaią iest niebeśpieczna. PromMed 86. Przy tym [na kolkę] służą formentacye, kąpieli, smarowania, Kathaplasmy, plastry, y insze applikacye. CompMed 208.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ aplikacja czyszcząca: Na Ozenę, wprzod ćiáło dobrze przepurgowawszy ápplikácye czynić czyszczące, á potym goiące. CompMed 57. ▲ aplikacja gojąca: Na Ozenę, wprzod ćiáło dobrze przepurgowawszy ápplikácye czynić czyszczące, á potym goiące. CompMed 57. ▲ powierzchowna aplikacja (sz. zm.): NAprzod Káthar pozbywa się przez poty, przez purgánse, przez Enemy, przez applikácye powierzchowne, przez kurzenia, przez dietę, przez ágitácyą, iákoż ludzie prácowići nieznáią Kátháru. CompMed 47. CATAPLASMA. Cataplasmata z rożnych zioł, korzenia kwiecia nasion, owocow w rożnych likworach warzonych bywaią do powierzchownych aplikacyi. VadeMed 330-331. ▲ powierzchna aplikacja: Sposoby do Leczenia [śledziony] Naprzod służą [...] powierzchne aplikacye: to iest plastry, materace, linimenta, etc. CompMed 310.