Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: MONSTROWAĆ, *MUNSZTROWAĆ, *MUNSTROWAĆ, *MUSZTROWAĆ, MUSTROWAĆ

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1605

Formy: bezok. mustrować // monstrować; ~ cz. ter. lp 3. os. monstruje; lm 3. os. monstrują; ~ cz. prze. lp m 3. os. monstrował // munstrował // munsztrował // musztrował; ż 3. os. monstrowała; n 3. os. monstrowało; lm mos 1. os. musztrowaliśmy; 3. os. monstrowali; ~ tr. przyp. lp m 3. os. monstrowałby; ~ im. wsp. munsztrując; ~ nieos. cz. prze. monstrowano

Znaczenia:

1. »o oddziałach wojskowych: defilować, paradować«: Támże ludzie P. Przemyskiego nástąpili/ y monstrowáli sie/ Kro I. M. piechoty 500 dobrey/ kozakow 100. kopiynikow Polakow 200 porządnych/ Sabatow 100 po Węgiersku w konie y rynsztunek/ wespoł Páná Chwalibogowá rotá kozácka z rohátynámi 100. koni monstrowáła sie. BielDiar Aiij. Tu się monstrowáło trzynaśćie chorągwi Lisowczykow w sámy wieczor. SzembRelWej Av. Tamże tedy pana Cybulskiego strażnikiem na miejsce nieboszczyka Ruffina obrawszy, wojsko się na polach Encersdorfskich monstrowało, których dzielną w rzeczach rycerskich sprawność i gotowożartką na posługi cesarskie ochotę wielą znaków męstwa od wielu pokazanych ozdobną, nie bez wielkiej pociechy swej obaczywszy, tegoż dnia ich popisował; a po popisie tamże też zaraz pieniądze dawano. DembPrzew 27. Z tym przyszło kilka kompanii jezdy i monstrowało się przed arcyksiążęciem. PacOb 18.

2. »pokazywać wojsko w defiladzie, paradzie «: Dniá 21. Septembrá/ pod Dynámentem woysko monstrował sam Xiążę Károlus/ ná dwie częśći rozdźielone/ Gęśiego ćiągnąc cáłych sześć godźin szli [...]. BiałłozorList A3v. Tegoż dniá ku wieczorowi p. Stárostá Krzemieniecki lud swoy monstrował/ piechoty 200 bárzo dobrey/ vsárow 150 dostatnich/ konnych y świetnych/ wespołek y pan [...] 40 koni vsárow porządnych K. I. M. pokázował. BielDiar Aiijv. Nazajutrz rano, gdy już niebo swoje Złotopromienne rozwiło zawoje, Kiedy już Sędzia w niebie swe wyroki Ferował patrząc na ten świat szeroki, Kto miał otrzymać plac bitwy wygranej Albo kto miał być precz z pola zegnany — Wtenczas Kazimierz król się popisuje I w oczach Boskich wojsko swe monstruje. BorzNaw 110. Monstrowano też tu we Lwowie pułtorástá wyborney Drágoniey w nowey liberyey y nową modą wymunderowaney, ktorzy poydą do Wárszáwy. GazWarsz 1702 14I 2 nlb.