Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: ACHERONT, *ACHERUNT, ACHERON, *ACHERANT

Słowniki:
SWil notują
SStp, SXVI, Kn, T, L, SW, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1610

Formy: lp M. Acheront // Acheron; D. acheronta // Acherantu // acherontu / Acherontu; B. uż. żyw. Acheronta; Ms. Acheroncie; W. acheroncie; ~ lm B. uż. nosob. acheronty // acherunty; Ms. acheruntach

Etymologia: <łac. Acheron, -tis>

Znaczenia:

1.mit. nazwa geograficzna »rzeka oddzielająca Hades od świata żywych«: Nie zlęknę się nie, w Acheroncie szumu, I poydę smiele do onego Prumu. PotPer 16. Woda wolna każdemu, czy to Ceber [!] drugi? Strasznego Acherantu, ogania trzy strugi? PotPocz 138.

2. »piekło, szatan (także w lm)«: [...] A o to też Szuyskiemu ktory iest mille artifex/ ktory áby był mogł iákimkolwiek sposobem Moskiewskiego narodu Boiáry od C. I. M oderwawszy/ sam sie znimi ziednoczyć czego ináczey trudnoby by[ł] kiedy miał dokazáć pokiby był W. K. M z woyski swemi w panstwá Moskiewskie nienástapił. Y to są iego napotężnieysze miedzy inszemi ktorych dosyć mácał fortele gdy iuż y piekielnego Acherontá ná pomoc sobie záciągał/ á przecię mu y te obrony nie szły. BielDiar Cv [Dv]. Tak po trzy, po czterykroć ręką wyniesioną Trafia w czoło i wskroś je mocą zgromadzoną Przebija, naostrzejszy puinał się kryje Wszystek w mózgu i ze krwią łakomie go pije. Do Acherontu leci dusza podziemnego, Od ciała oderwana nad lód zimniejszego; Leci w Kocyt brzydki duch, a z ostatniej mowy Daje znać, jako tu beł zły, hardy, surowy. ArKochOrlCz III 397. Tyran [...] wszakże ku iednemu umierzywszy celu/ W Acheruntach nowego szpieguie fortelu. TwarSLeg 63. Nie trudno Sołtyk u Moskwy przehardy Uprasza ciała, że mu je [ciała poległych pod Smoleńskiem] wydadzą: Samby Acheron dał użyć się twardy. TwarSRytTur 12. Założone to miasto [Matka Boska] na pokory gruncie, Którego trudno ruszyć, pyszny Acheroncie. KochOgrTur 156. Dźwiękiem trąb wywrócone Jerychonta mury, Lecz i przed tą trąbą [o Matce Bożej] drży Acheront ponury. KochOgrTur 166. Tych co głupie szli za ciała ządzą, Do Acherontu ciemnego osądzą. PotSyl 91.