W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 11.10.2022
WINO rzecz. n
Słowniki:
notują
Formy: lp M. wino; D. wina; B. wino; N. winem; Ms. winie; ~ lm M. wina; D. win; B. wina
Etymologia: <łac. vinum>
Znaczenia:
1. »alkohol produkowany z owoców krzewu winnego«: Miesięczną chorobę wzbudza/ nasienia chmielnikowego puł czwierczi łotá/ vtárszy z winem pić. Toż czynią głowki/ álbo kwiát chmielowy w winie wárzony. SyrZiel 1459. Hieronim ś. mnichy one Pálestyńskie áż ku niebu wynasza/ z tego zwłaszczá iż winá áni w chorobie nie piiáli. Tenże upomina Zakonnice święte/ áby się wina strzegły/ iáko trucizny / ad Eustochium de Virginit. BirkNiedz 194. Kazałęm spory garniec miodu wstawic bo tam wina Złe. PasPam 67. Podpiialisz oni winęm z krolewskiey Piwnice. PasPam 146v. Krol [...] kazał nąm wszystkim pić wina dawać [...] nuz w ochotę. PasPam 176v. Od Zołnierzow po Gospodach zapłaty za Wina y za insze rzeczy brać nie chciano. PasPam 264.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: wino setyneńskie: Chwálą we Włoszech [...] Winá Setyneńskie, y Albańskie, Sery Parmeńskie. ChmielAteny II 215. ▲ wino białawe: CLAIRET [...] Vin clairet, rouge paillet. [...] WINO białawe. DanKolaDyk I, 312. ▲ wino francuskie: Przysłała mi [...] matka moja [...] półtorasta butel starego wina francuskiego. RadziwHDiar 64. ▲ wino szampańskie: Koszykow do butell Wina Szampanskiego 4. ArchRadziw 1638 176, 38. TRINGUER (Mot bas & populaire). (Faire de'bauche de vin, en faire carrousse) Potitate [...] Pergraecari [...] Tingomenas facere, Petr. PODPIIAC sobie chłystać słowo podłe y proste łykać [...] *Chłysneliśmy łykneliśmo dobrze wina Szampańskiego. DanKolaDyk II, 556. ▲ wino bankietne: ▲ wino albańskie: Chwálą we Włoszech [...] Winá Setyneńskie, y Albańskie, Sery Parmeńskie. ChmielAteny II 215. ▲ wino burgundzkie: ▲ wino szumne »wino musujące«: Przyniesiono ieść pięknie zkuchnie krolewskiey wina szumnego co sam piiał. PasPam 150v.
Związki frazeologiczne: brodzić w winie:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Biáłagłowá grzeczna Wino mocne/ Z namędrszego vczyni błazna. ŻabPol B3v. ● Wino chłopá obáli. KnAd 148.
2. »winorośl«
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: wino antymoniowe:
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: MBM, SPas