Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1627

Formy: lp M. pochodnia; D. pochodni; B. pochodnię // pochodnią; N. pochodnią; Ms. pochodni // pochodniej; lm M. pochodnie; D. pochodni // pochodniej; B. pochodnie; N. pochodniami; Ms. pochodniach

Znaczenia:

»kawałek żywicznego drewna lub kołek z matriałem palnym - służący po zapaleniu do oświatlania drogi, wnętrza«: Iezdes iasną [zacną?] pochodnią (Eles) bez zadnych płomieni. Przystan do nas abo Cie siecią zagarniemy. KodKon 149. Pochodnik/ co pochodnie robi. Kn . Gospodarz [...] wziąwszy świętą Nogę/ ná czystym y białym obrusem nákrytym stole położył/ świece/ pochodni/ pochodnie płomieniowi/ płomień zápalił wszystko oświecáiącemu słońcu. KalCuda 116. Ty przestay ná pochodniey/ ktorą niewiem iáką Miłość wzbudzasz/ nam sławę puść nászę wszeláką. OvOtwWPrzem 27. Pięć świec lanych, ábo z łuczywá szczepánych pochodni, noszono przedpánną młodą. OvOtwWPrzem 38. Zwyczay był u Pogan, przed pánną młodą, pięć pochodni ná weselu nosić. OvOtwWPrzem 389. Gdy go Nąm Na tym placu Smiertelności Miedzi Żałobnemi pochodniami Smutnemi Spalerami Żałobnym apparatem płacliwą aszistentią Znasze[m] Cieskiem Zalem Wystawieły. HerbOr 308. Przy wiecnosci tego Iasnego Swiatła iako przy Swietny pochodni ten pobozny pan y w podziemnych lochach Zmroku Znac niebędzie. HerbOr 96-97. Lampus, Lampada Pochodnia, kaganiecz. SłowPolŁac 79. W przod weselną, niż Oycu mam pálić pochodnią Ach zdáłábym się trzymáć z záboycą przewodnią; Y wiecznej słuszniebym się nábawiłá zmazy, Zem się prędko zgodziła, zá tákie urázy. CorMorszACyd 195. TORCHE [...] SMOLANA pochodnia lub sosnowa pochodnia woskiem álbo żywicą lub smołą polewana z wierzchu. DanKolaDyk II, 541. Co [rozumieć mamy] o ták często y gęsto pałaiących pogrzebowych pochodniach? DanOstSwada VI, 11. LUCERNA, inaczey MILVUS, Swietłuszka Rybá, ktora ięzyk ognisty iák pochodnię pokazuie w nocy, pływáiąc po Morzu. ChmielAteny I 527. Pochodnia, eine Fackel. BierSłowa 140. Rownie iáko Phebe/ gdy na Niebie Rossę złotą roszczesze: tedy tysiąc od niey/ Rożnych po Empirrum zażgnie się pochodniey Niepoprawne zródło .

◼ Przenośnie: ◼ Ach pociechy jedyne! ach serca! i one Toż tak prędko pochodnie małżeńskie zgaszone! TwarSRytTur 133. ◼ FLAMBEAU [...] POCHODNIA niewłaśnie o osobach słynących y iaśnieiących w Kościele y oyczyznie náuką dziełami pismami [...] POCHODNIA też się bierze w zły sposob náprzykład ten Buntownik był pochodnią (lepiey) pożogiem zágwią woyny y rosterkow domowych. DanKolaDyk II, 36. ◼ Ta powinność śmiertelnego stanu nászego, ábyśmy y my tę pochodnią żywota od pierwszych Przodkow nászych przez ręce wziętą, po nas też nástępuiącym podawali. DialJezOkoń VI, 10-11.