Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: BŁAZEŃSKI, BŁAZENSKI, BŁAŻEŃSKI

Słowniki:
notują

Formy: lp M. m błazeński // błażeński // błazenski; ż błazeńska; D. m błazenskiego // błazeńskiego; n błażeńskiego; B. m nżyw błazeński; lm M. nmos błazeńskie // błazenskie; D. błazenskich // błazeńskich; B. nmos błazeńskie; N. błazeńskimi; Ms. błazeńskich; ~ odmiana niezłożona lp C. m błazeńsku

Znaczenia:

1. »właściwy błaznowi, charakterystyczny dla błazna«: Ná wierzchu rozg [ziela zwanego grot] kwiecie ciemno czarne zieiące/ ná kształt czapek wywrácánych błazeńskich/ iákich w komedyách stárzy pospolicie vżywáli. SyrZiel 817. Od Herodá w błázeński kopieniák obleczony [Jezus]. BujnDroga 324.

2. »głupi, niedorzeczny, bezsensowny«: Słuchácze moi namilszy/ nie wierzcie tym zdraycom [czartowi i naturze ludzkiej] [...] Mowią do was: vczyń ten grzech [...] Mowią do drugiego: Trzebá się zemścić [...] Byś się był opárł ná wierze/ ná te błázeńskie diskursy nie dałbyś y słowá iednego. Aza nie pięknieysze one diskursy ktore wiárá podáie. BirkNiedz 157. Sprosność y błazeńskie mowy y żárty [...] nie przystoją [świętym]. BG Ef 5, 4. Widzę twe minucye prawie minutias Zkilka oracyek błazenskich y głupich Cos solidum napisał. OpalKSat 45.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Błazeńska rzecz nie ma odpowiedzi. RysProv I, 5. ● Błázeńskie rzéczy rychley niż dobre poymuiemy/ i długo pomniemy. KnAd 26.

3. »śmieszny; kpiarski, drwiący, szyderczy«: Błazeński/ szyderski/ śmiechu godny/ Nugatorius, Nugatoria res, accusatio etc. Ridiculus. Futilis laetitia [...] Ludicer [...] Ludicra ars, res [...] Friuolus in ostentatione literarum [...] Deridicula vanitas [...] Lusoria quaestio [...] Sputatilicus [...] Sputatilica crimina. Kn 34. Szyderski/ szyderzom/ szybáłom służący. Scurrilis iocus [...] Ludibriosus [...] Ludibriosa in eum ingessit. Derisorius [...] Diasyrticum dictum [...] Lusorius [...] Ad iocum & ludum factus [...] Ludicer, ludicrus [...] Ludiae coronae [...] v. Błażęński. Kn 1128. Błazeński. Nugatorius, ridiculus, futilis. Szutingas/ iuokingas. SzyrDict 17.

4. »błahy, nieistotny, nieznaczny, niemający znaczenia«: Błazeńskié błáhe/ niewart/ niégodne odpowiedzi zarzuty. Ludibriosa potestas. Kn 34. Odwłoká ábo przyczyná odwłoki błazeńska. KnAd 699. Chocby mi y ostatnią koszulę na to [wykup zastawionego srebra] łozyc, ale łozyc nie trzeba bo to błazenska ieszcze Summa. OpalKListy 416. To rzecz prawdziwa, że się znajduje i w tych błazeńskich rzeczach [uroczystych wjazdach] jakaś chciwość prożnej sławy u niektórych ludzi. LubSArtPol 231.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Potrzébá roskoszy nié pátrzy/ ozdoby nié szuka. Komu przynagła co gwałtownego/ nie zátrzyma go nic błażeńskiego/ roskosznego. KnAd 911.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Komu przynagła co gwałtownego/ nie zátrzyma go nic błażeńskiego/ roskosznego. KnAd 911.