W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 26.01.2020
Najwcześniejsze poświadczenie: 1690
Etymologia: <
z łac. artificialis>
Znaczenia:1. »sztuczny, nienaturalny«: Jeżeli źrzódła [wodne] przyrodzone wielce przyjemne są oczom i artyficyjalne w pomieszkaniach mają swoją wdzięczność. SolArchB 400.
Na calcu albo naturalnym albo artyficyalnym wyzyi opisanym, fundament należy zakładać. BystrzInfArch A 2.
Sa tu [w muzeum w Dreźnie] drzewa morskie Korale [...] Fenix artyficyalny, bo naturalnego nie masz na swiecie. ChmielAteny II 239.
Nie są natarczywi [żołnierze moskiewscy] lecz wytrzymuiący statecznie nacieraiących impety, nie na gołym iednak polu, lecz przy iakieykolwiek lub naturalney, lub artificialney defensie. ChmielAteny II 710.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
ogień artyficjalny:
Inwencya prochu do strzelániá u Chinow naypierwszá od 1700. lát, y nayskuteczniey ognie artyficyálne reprezentowáć mogą ná Powietrzu. ŁubŚwiat 601.
Teráźnieyszych Włochow Geniusz pięknie opisał nowy nátur ludzkich speculator Fredro Woiewoda Podolski, w Księdze swoiey Łacińskiey mądrze nápisaney: Vir Consilii: Iż na Woyne, do rożnych konsztow ználezienia, y zrobienia Machin, y ogniow artyficyalnych ostry dźiwnie máią dowcip. ChmielAteny II 702.
2.astr. »ustalony przez człowieka, konwencjonalny«
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
dzień artyficjalny:
Dzień artyficialny náżywa się ten, ktory záczyna od wschodu słońca, kończy się ná zachodzie. Noc zaś, ktora się zaczyna od záchodu słońca, kończy ná wschodzie. Zydzi przedtym, á teraz Turcy dzień artyficialny każdy dzielą ná godzin 12 iednakowych, y ná inne godzin 12. każdą noc. BystrzInfChron 4.
▲
sfera artyficjalna:
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]