Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: *ABISYN, *ABASEN, *ABASYN

Słowniki:
nie notują

Formy: lm M. uż. osob. Abisyni // Abasyni; Abisynowie; D. Abisynów // Abasenów; C. Abisynom; B. uż. osob. Abisynów; uż. nosob. Abisyny; N. Abisynami; Abisyny

Etymologia: <z gr. Abisos>

Znaczenia:

1. »mieszkaniec Abisynii, Etiopii«: Abysini rozumieią iákby krolowa Sábbá miáłá bydź pánią tey Insuły. BotŁęczRel I 224. Abyssinowie nie bárzo świádomi Nilu/ dla gor/ ktore go od nich przedźieliły: dla czego też oni názywáią rzekę Abágni oycem wod. BotŁęczRel I 225. W roku 1541. Grádáámet krol tego páństwá/ gdy był po długich woynách/ ktore wiodł z Claudiusem krolem Abissińskim/ poráżony przez Chrystophorá Gámę/ hetmáná Krolá Ianá III. Portogálskiego; z ludem záś y z ármatą/ ktorego był dostał od Seque z Zebir/ pokonał Portogálczyki y Abissiny. BotŁęczRel I 231. Przyiecháli też tám potym/ częścią z dworności; częścią dla hándlow kupieckich niektorzy Florentczykowie: ábowiem Franciscus Medici książę Tuszkánskie/ miał nieiákie záchowánie y obcowánie z Abissiny. BotŁęczRel III 151. Rzymiánie/ nigdy wszytkiey Afryki/ nigdy wszytkiey Azyiey podbić nie mogli/ nigdy do Murzynow abo Abyssinow niezáchodzili. BirkNiedz 145. Gdzie Nylus siedmiorogi/ długim sięga końcem Abissynow dalekich: y gdzie wielka sámá Azya Páństwá kończy Tátárskiego Chámá. Moim się świat tak wielki obraca rozumem/ Pomierzywszy od Dniestru/ tám gdzie aż z Uzrumem Waleczny Pers grániczy. TwarSLeg 80. Abissynow, álbo Murzyńskiey ziemi wyszszey państwo ograniczone czerwonym morzem y Oceanem od wschodu. BystrzInfGeogr D1v. Náleży te mieysce do Abyssynow, aliàs Murzynow. ChmielAteny II 568. Przy Kościele tym mieszkáią rozney Nácyi Zákonnicy, to iest Katolicy, á Ci są, Bernárdynow kilku, albo kilkunástu z Prezydentem z Konwentu S. SALWATORA z Miásta co trzy Miesiące tu przysłanych, item Grecy, Ormianie, Nestoryanie, Georgianie, Indyánie, Abyssynowie albo Murzyni. ChmielAteny II 568-569. Państwo to rzeczone Abassyą, albo od Abassenow Nacyi, z Arábiią do Afryki przeniesioney, albo od Arábskiego terminu owego Elbabaschi, co znáczy Xiążęcia, á mieszkańce názwali się Abyssi, albo Abassini, tandem Abyssini. ChmielAteny II 633-634.

2. »chrześcijanin obrządku etiopskiego, przedchalcedońskiego, monofizyckiego«: Ten krol (ktory iednák iest z Sekty Máhumetáńskiey) máiąc wieczną professią/ woiowáć przećiw Chrześciánom Abissinom/ to iest poddánym Popá Ianá/ nábył v támtych Bárbárow sławy o swey świątobliwości. Czeka też ten/ áby niebożętá/ Abyssini pomdleli/ y ztruchleli támtym długim y cięszkim postem pięćdziesiątdniowym/ kiedy oni ledwo się mogą ruszyć około zabaw domowych: ná ten czás on wpada do ich kráiny/ pustoszy wsi/ wywodzi ludzie w niewolą/ y czyni nieoszácowáne szkody Abissinom. BotŁęczRel III 150. O Chrześciánách ná wyspie Socoterze. [...] Idą po wielkiey części zá wiárą y obrządkámi Abissinow/ ále więtszą máią niewiádomość/ y więcey błędow w wierze: ábowiem będąc práwie odsádzeni od wszelákiego społkowánia z Kátholikámi/ nie máią też żadney pomocy duchowney/ ktorey kośćioł Rzymski zwykł dodáwáć zá obcowániem swym synom. BotŁęczRel IV 225. Jest tam [na Kalwarii] obecne mieszkanie Abisynów. TretWargRadziw 55. W lewo, wszedszy, na dole pod gankiem kościółek swój […] mają Abisyni. TretWargRadziw 112. Katolikowie wierzchniego ganku ustąpili im [Gruzinom], jako trzecią część tę tam, która jest nad Abisynami i Syriany. TretWargRadziw 113. Część większa w Egypcie Obywatelow iest Machometanow, obserwuiących cyrkumcyzye męszczyzn y białygłow. Zydow także liczba nie mała. Chrześcianie są Coprici, maiący swego Patryarchę tegoż, co y Abyssynowie. ChmielAteny IV 552.