Data ostatniej modyfikacji: 01.07.2022
CHMIELNIK rzecz. m
Słowniki:
notują
Formy: lp M. chmielnik; D. chmielnika; B. uż. nżyw. chmielnik; Ms. chmielniku; ~ lm M. uż. nosob. chmielniki; D. chmielników; B. uż. nosob. chmielniki; Ms. chmielnikach
Znaczenia:
»miejsce uprawy chmielu, ogród, plantacja chmielu«: Sádzony/ [chmiel] w Chmielnikách roście. Płonny po płociech y drzewách y po krzewinách sie pnie. SyrZiel 1459. [...] Wsámych chmielnikách tákie są zdrowe przechadzki Ze tám iák ná odpusty idą z miástá szwaczki. FraszSow C3. Młyn i tracz na bystrej wodzie, Jarzyny bujne w ogrodzie, Chmielnik tuż wtyle Aż wyjrzeć mile. SzlichWierszeWir I 169. Chmiélnik/ Hortus aut ager lupo salictario serendo. Kn 67. Ten Laski trzymal Voglieszin chmielnik. TrepNekLib 56v marg. Pasieka [...] jest ulów pustych 4, co nieboszczyk pan Lesiński przysposobił. Chmielniki poniszczały. InwZawVet 240. XVI. O CHMIELNIKACH y PŁOTACH. HaurEk 9. XVI. ô CHMIELNIKACH. CMIELNIKI mieć ná pámięci, áby ie wcześnie zátyczyć, y według czásu koło Panny MARYEY Narodzenia zbieráć, y w przykryciu chowáć, áby Chmiel nie wietrzał. HaurEk 18. Chmielniki ieśli zátyczono, y według czásu Chmiel zebrano, y ieśli iest w suchym mieyscu, y w nakryciu, áby nie wietrzał, y wiele go może być, z przemierzenia connotácyą vczynić. HaurEk 87. Co wzgledem Chmielnikow y Płotow. HaurEk 87 marg. Chmielniki. Według mieyscá. Stroisze ponumerowáć. HaurEk 155. Chmielnikow iáko przypilnowác, tákże sposob żeby się chmiel krzewił. 18. HaurEk 162. [...] ten to burgrabia wydzieloł wszystkę i zupełną część wsi i dziedziny przerzeczony Lipego, to jest tę, którą niegdy przerzeczony p. Maciej Lipski ociec ich od przerzeczonego Jana Lipskiego Z Jastrzębnik kupił z dworem, z placem, z sadzawkami, sadem i połowicą chmielnika przerzeczonego, z tej strony ku dworu, który jest na spólnym wygonisku zbudowany [...]. InwKal I 72. Do tego na tenże dział wydzieloł temuż to Janowi na część jego bydła rogatego i nierogatego [...] Do tego kmieci 6 [...] Ogrodników 2: Sobka i Szczepana bracią rodzoną, także z placami, z budowaniem, z ogrodami, na których siedzą, i płóciennika trzeciego. Chmielnik, który leży przy dworze tym. InwKal I 72. Przy dworze sad i chmielnik. InwKal I 337. Sad jeden [...] W nim chmielnik zagacony. InwKal I 540-541. Przy spichrzu chmielnik pusty, tylko tyczki stoją, miejscami chmielu na nich nie masz [...]. InwKal I 678. [...] pomienioną włokę roli, która się zaczyna przy rzece młyńskiej [...] zacząwszy od chmielnika aż do jeziora Wierzyska morgów 10 wykopane [...] konferuję. InwPuck 202. Druga pod sumieniem takze zeznawam, yz tenze Peruna Hardelkę starą, poddaną Siedlecką, zesłał w dom moy do tegoz Piotra wyzey pomienionego, zeby się mogł był z Peruna samym ustnie zniesc y rozmowie w chmielniku, ktory to Sowka za tym poselstwem poszedł, ale dokąd y gdzie, wiedziec nie mogę, Trzecia zeznał y to, ze pomieniony Sowka, szwagier iego, rzekł te słowa: Dawno iuz chciał ten zdrayca Peruna, abym się był w niwecz obrocił, a toz tez teraz i u z tego dokazał. SprawyCzerUl 408. Na wtore interrogatorium spytany: Iezeli Hardelka u niego była z poselstwem od Peruny, aby się on z nim widział y rozmowił w chmielniku? odpowiedział, ze ią na oczy swoie nie widział, nie tylkoby z nią miał mowie. SprawyCzerUl 408. HOUBLONNIERE [...] Salictarium [...] CHMIELNIK. DanKolaDyk II, 131. Inwentarz zaś żaden nie znajduje się po śp. jmp. Andrzeju Kożuchowskim, cześnikowiczu wieluńskim, tylko jmp. Teofili z Gembartów Kożuchowskiej. 74 Majków, Chmielniki Classis prima Dworu połowa z tej strony od owczarni i stodół, to jest izba, pokój i reiteratka, tudzież kuchni i sieni połowa. InwKal II 215. Place 2 puste z ogrodami między Janem Kazubkiem i Janem Kuczą leżące, z których jeden z tę stronę od Jana Kuczy na 2 ogródki rozdzielony, jednak 10 lasek, obydwa mierząc, wynoszący, naprzeciw Zającowi huic classi adiungitur i plac teraz pusty na chmielniku po zbiegłym kowalu. InwKal II 220. Chmielnik. Hopf=Garten/ Hopfen=Berg. houblonniére. T III 115.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
*CHMIELNIK m
Formy: lp D. Chmielnika; C. Chmielnikowi; B. uż. nżyw. Chmielnik; N. Chmielnikiem
Znaczenia:
»nazwa miejscowa«: Tenże/ ieszcze będąc Woiewodą Ruskim/ á wiedząc iáko Tátárzy náuczyli sie z pogránicznych żyć/ y żádnego roku nie opuszczáią/ áby sie mieli ináczey spráwowáć/ nádto hetmáński swoy vrząd pilnie vważáiąc/ by do Podola ná láto nie wbieżeli/ z wielkim woyskiem pod Chmielnik przyszedł/ Miásteczká popráwił/ Zamek opátrzył/ gdzie mu też śiełá Ruskiey y Podolskiey szláchty záiácháło/ y rycerskiey práwie młodzi czoło/ ktorych on záwsze przy sobie kosztem wielkim chował/ y znáczną hoynośćią zátrzymawał. CezWargFranc 21. A ták z kleski, i pierwszey i wtorey tey swoi, Tanszy zátym Krzywonos, dopiero sie zboi: Za co przepaść do Bugu tym zápedem myślił, I gdźie daley Fortunie Termin swoy zákryślił, Tu sie oparł zráżony, i ku Chmielnikowi Umknął nazad. TwarSWoj 23. Aleć wojewoda zwietrzywszy to, z wojskiem swoim i z Wyhowskim aż pod Chmielnik umknął się, i z hetmanem wielkim Potockim dla uspokojenia buntów idącym, łączy się. JemPam 272. Przez ten tydzień od wojska nie masz innej ponowy nad tę, że wojsko w przeszłym tydniu od Petlikowic pomknęło się ku Dniestrowi pod Chmielnik; jeśli się dalej ruszyli, nic nie słychać. SarPam 380. Uieli się o to Polácy y pod Chmielnikiem uderzyli ná nieprzyiácioł, zrázu Victores, potym victi. ChmielAteny II 343. Kasper Dorocki zagrodnik z Chmielnika ma dzieci 2: Maryjannę w roku ósmym, Piotra w roku szóstym; krowę, świnię, siekierę i kosę. InwKal II 217. Józef Taterka z Chmielnika półrolnik ma dzieci 4: Małgorzatę w roku siedemnastym, Kaźmierza w roku trzynastym, Rocha w roku dwunastym, Katarzynę w roku czwartym; koni 3, wołu jednego i to wszystko co i pierwszy pierwszy. InwKal II 219. Chałupnicy: Janek Taterka z Chmielnika dzieci nie ma; żona jego cudza poddana. Michał Widawski cudzy poddany, o którego prawo zaczęte, żonę ma poddaną z Majkowa InwKal II 219. Ruś splondrowawszy weszli do Polski, Lubelskie Województwo zrabowali, i wrócili z zdobyczą, powtórnie znowu zimą wpadli do Sendomirza, i zrabowali, Xięży wyćieli, ludźi pozabijali, Szkalmierz, Chmielnik naszli z strasznym rozlaniem krwi Chrześćiańskiey [...]. ŁubHist 30. [...] Kraków zrabowali jedni, drudzy Łęczyckim i Kujawskim Województwami szli, plądrując prosto ku Wrocławowi cały Kray, pod Chmielnikiem zastąpiła im Partya Woyska Polskiego, ale i ći przełomani wielką kupą Poganów, wiele ich jednak położyli na placu, i ledwie naśi zwyćięstwa niedotrzymali; jako pisze Kromer. ŁubHist 30.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WM