Słownik XVII wieku

Słowniki:
L (bez cyt.), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: bezok. atakować; ~ cz. przy. pr./cz. ter. lp 3. os. atakuje; lm 3. os. atakują; ~ cz. prze. lp m 3. os. atakował; ż 3. os. atakowała; n 3. os. atakowało; lm mos 3. os. atakowali; nmos 3. os. atakowały; ~ nieos. cz. prze. atakowano

Znaczenia:

1. »natrzeć, nacierać zbrojnie na kogo,co, zdobyć, zdobywać, szturmować«:

Rekcja: wojsk. kogo, co

Wieden Attakowano dziory w murach porobiono. PasPam 258. Chmielnicki na nowym mieyscu położony nasz attakował oboz. HistBun 11v. Krol Jmć Portugalski [...] Ordynanse wydać kazał do woysk swoich [...] ażeby po nieprzyiacielsku z Hiszpanami postąpić attakuiąc onych z kazdey miary. MerkHist . Kto chce porządnie innego attakować, pierwszy ma mieć wzgląd na swoie bezpieczeństwo. BystrzInfPolem K1v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ szturmem atakować: Turcy [...] po tym solennym święcie, generalnym szturmem, Wiedeń attakować mieli. RubJan Q3v. ▲ formalnie atakować: Felt-Márszałek Manich przybywszy z Woyskiem Moskiewskim pod Perekop, attákował go przy ciemney nocy, ordynowawszy lewe skrzydło, aby zmyślony attak pokazáć przy rzucaniu Bomb, A prawe skrzydło formalnie attakowało. GazPol 1736/1, 3 nlb.. ▲ atakować fortecę: Poszły [...] Woyska [...] szukac Turkow y Niektore Attakować Fortece. PasPam 264.

◼ Przenośnie: ◼ PRzedwieczna Mądrość chciała uformować Mocną Fortecę [...] Tak opatrzoną by nikt attakować, Jey się nie ważył [...] Imie Fortecy było ludzka Dusza. DrużZbiór 382.

2. »gwałtownie występować przeciw komu, czemu, napadać na kogo, zwalczać co; o zwierzętach: rzucać się na kogo«:

Rekcja: kogo (o co), co

Chodzi z ludzmi attakuiąc Żydow dla pozyskania dawnych długow Swoich. SapADiar 127. Najniebezpieczniejszą ze wszystkich inkonwenijencyją republikanci przeciw elekcyjom onę [sprzedajność] attakują, gdy mówią, że jawne, oczywiste i największe niebezpieczeństwo w nich jest venalitatis albo krysek przedajność. KonSSpos 273. Popiel, poseł sendomirski, nie pozwalając na lustrację łanów królewskich, szlacheckich i duchownych in ordine aukcji wojska, gdy go zaczęli o to inni posłowie atakować, on nie mogąc w odpowiedzi dostarczyć, referował się do Małachowskiego, starosty oświęcimskiego. MatDiar I, 281. Kanclerz] czyni się niewinnym, a broni nam przy naszym aktoracie, przeciwko sobie wyniesionym, obwarowania honoru, więc nasz honor atakuje. MatDiar I, 586.

3. »o chorobie: występować, rozwijać się w kim, czym«:

Rekcja: kogo, co

Affekcya Podagryczna Ze tak długo nogi WMP attakuie Załuię wielce. RzewKor 24. Zaczęła mię attakować Infekcya od prauey ręki. SapADiar 142.