W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 25.06.2025
CHŁOPISKO rzecz. n
Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują
Formy: lp M. chłopisko
Znaczenia:
1.ekspr. »człowiek mieszkający na wsi, utrzymujący sie z uprawy ziemi, rolnik; człowiek niskiego stanu«: Rymar [...], leda jakie chłopisko i życie chłopskie jego. TrepNekLibDworz 313. Chłopisko. ein schlechter/ elender Bauer. misérable païsan. T III 114.
2.ekspr. »duży, wysoki, nieforemnie zbudowany, niezgrabny mężczyzna; człowiek nieokrzesany, cham, prostak«: Chłopisko/ Multa deriuata diminutiua sunt huius terminationis, potissimùm ad magnitudinem, deformitatam, extenuationem vel contemptum significandum, vt [...]. homuncio, homunculus. gębsko/ nożysko/ domisko. Kn 66. Cosz to zá chłopisko? was ist das vor ein grober Kerles? KellGram 104. GRAND [...] WYSOKI, wielgosz długosz wielkie chłopisko. DanKolaDyk II, 97.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: chłopisko proste: MAROUFLE [...] GRĄDAL grądalisko drąg chłopisko proste brzydkie [...] Słowo potworliwe łaiąc. DanKolaDyk II, 238.
3.ekspr. »człeczek, człeczyna«: Chłopisko. Homuncio. homunculus. żmogutis. SzyrDict 29.
# Użycia metajęzykowe: # Zkąd to chłopowsko? (nicht aber chłopisko den die Pohlen zu mahl dass Frawenzimmer/ achten es vor ein sehr unhöfliches Wort) welches zu Deutsch so viel heisset/ als woher oder wannen ist der greuliche/ garstige und grosse Kerl oder Bauer/ und kompt von dem Worte Chłop der Bauer. DobrGram 192 # Także słowa w Hebrayskim ięzyku nazywaią się Radices, iakoby początkowe, że od nich, iak od pnia gałęzie, albo od źrodła strumyki, poczynaią się. Podobne znayduią się y w Polskim ięzyku. naprzykład: Chłop, pochłopać kogo, chłopek, chłõpiec, chłopczyk, chłopisko, chłoptaś, chłopiątko, chłopięcina, chłopczyszcze etc. gdzie poślednieysze, znać iż od słowa Chłop maią początek. KleczPocz 40 # W tym rodzaiu iest obfitość ięzyka Polskiego: chłopek, chłopeczek, chłopiec, chłopczyk, chłopiątko, chłopiąteczko, chłoptaś, chłopczysko, chłopczyszcze, chłopaszek, chłoptaszek, chłopisko. WłodekNauki 334
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WM