Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: *CHAKOWNICA

Słowniki:
SStp (hakownica, akownica ), SXVI, Kn (hakownica), T (hakownica), L (XVII-XVIII), SWil (hakownica), SW, SJP (hakownica) notują

Formy: lp M. hakownica; D. chakownice; hakownice; ~ lm D. hakownic; B. hakownice

Etymologia: <czes. hakownice, z niem. Hakenbüchse>

Znaczenia:

»ciężka strzelba zaopatrzona w hak do opierania jej w czasie strzału«: Hakownice wziąwszy z sobą/ puścili się ku onym Galerom/ chcąc szczęścia probowáć/ gdyż bárzo bespieczni byli/ y przyiezdżáiąc blisko/ ięli pieśni Szwedzkie śpiewáć. BiałłozorList A4. Strzelili z zamku kilká rázow z hakownic/ dla nászych że sie pod murámi gesto przechodzili. BielDiar Bij. Ku wieczorowi páná Gáiewskiego Stárostę Vstskiego/ w szancách nie opátrznie stoiącego z hakownice w gárdło postrzelono do śmierći. BielDiar Bijv. [...] strzelby wielkiey y małey do 200. dźiał w tym zamku/ spádánych wielkich 50. hakownic gwałt/ kul do dźiał nieźliczona rzecz żeláznych [...]. OpisSmol A2. Dźiał spiżanych náleziono 95. oprocż rownieyszych ktore z obłankow pozrzucano y pokradźiono: Żeláznych y szmigownic do stá: Hákownic niemáłą liczbę [...]. RekupSmol Aiijjv. Ia przed tym trochę nie máiąc towárzystwá żadnego/ samem się ná łáskę Bożą puśćił przez woysko Pogáńskie/ y zá zasłoną Anyołá strożá swego/ przebił do swoich/ zá co niech będzie Pan Bog pochwalon. Z hakownic kilą wozkow y ze dwiemá lekkiemi dziáły/ ktorych z koł nie zeymowano też vszto [uszło]/ co ná potym niech będzie przestrogą. SzembRelWej A4-A4v. Hakownicá/ vide Muszket. Kn 221. [Sułtan Amurat wziął na wojnę] potrzeby rzemiosłá y dźiełá woiennego: a miánowićie/ Námioty wielkie y máłe/ dla siebie y dla ludzi/ y dla koni/ kosztowne y proste/ báwełniáne y płoćienne/ y skorzáne: przytym prochy/ kule zelázne y ołowne/ y kámienne/ łancuchy tákże do dźiał/ y drugie do opasánia obozu miąższe/ dźiałá srogie burzące/ y polne nośne długie/ pułdźiáłká/ hakownice/ orgánki ná kołkách długie/ hárkábuzy/ petárdy gotowe/ dziáłá skorzáne/ dźiáłá drewniánie/ muszkiety/ mozdźierze wielkie y máłe/ iánczárki/ dźidy/ kopie/ coby nád zamiar było [...]. StarWyp A2. Skoro tam w Miescie zrozumiano że ich moze kula do nieść wyrychtowano tam do nich z Chakownice czy z Anczarki Strzelono. PasPam 268v. Hakownica [...] T III 443.