W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 16.06.2023
DĘBINA rzecz. ż
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1671
Formy: lp M. dębina; D. dębiny; C. dębinie; B. dębinę; N. dębiną; Ms. dębinie; ~ lm M. dębiny; B. dębiny; Ms. dębinach
Znaczenia:
1. »drzewo o charakterystycznych falach na brzegach liści, znane z długowieczności i uznawane za symbol siły i szlachetności, dąb; Quercus L.«: Co zaś różnej dębiny na koły, [jest jej] na kilkaset dębców, bo niepodobno pienków porachować. InwKal I 725-726. Ztych rodzaiu dopiero ma bydź ielonek, ktory się rád bawi przy dębinie. ChmielAteny III 320.
a) »drewno z tego drzewa«: Brama od miasta, u której drzwi porządne, to jest na dębinie żelazem okowane, przy których drzwiach dwa drągi wielkie, żelazne, do zapierania onych ze dwoma zastawami, przy których drzwiach i kłódka wielka na łańcuszku i z kluczem. InwŻółkGęb 117. Ato tymi twemi mowy wykrętámi, pewną sobie złą spráwiwszy z gotuiesz ná grzbiet y kośći z twárdey dębiny influxią. AndPiekBoh 77. [...] ztym wszystkim ieżeli na rzecz tę, iako na wyprobowaną pozwoliwszy, pytanybym był, dla czego węgiel zrobiony z starey dębiny iest ostry, á ten ktory się roby z młodych dębow iest miękki? powiedziałbym zaraz, że dlatego iż młoda dębina iest w cale miękka, i nie może być zwaną drzewem twardym w porownaniu do osrzodku starych dębow; lecz byłoby to tylko zawikłać kwestyą á nie solwować ią: albowiem to tu wiedzieć potrzeba, dla czego węgiel z drzewa białego i miękkiego czyni żelazo miękkim, á węgiel z starey dębiny, z cierniow etc. czyni go twardym. DuhMałachJSpos 36.
b) »skupisko takich drzew, las dębowy«: Zaś z Biernatek jechaliśmy przez dębinę ku Dębemu i przyjechaliśmy do tego gościńca pod dębiną i widzieliśmy, że ten gościniec lub nowy, a reparacyi potrzebuje. InwKal II 115.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
*DĘBINA ż
Formy: lp D. Dębiny
Znaczenia:
nazwa geograficzna »nazwa miejscowa«: Ogrody kapuśnik w polu sytuowany, do którego idąc ze wsi do Dębiny Kuchareckiej po prawej - połowa. InwKal II 212.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WM