W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 28.02.2019
CZŁOWIECZY przym.
Słowniki:
SStp, Kn, T, SWil, SJP notują
SXVI (?), L (?), SW (?) nie notują
Formy: lp M. m człowieczy; ż człowiecza; n człowiecze; D. n człowieczego; B. m nżyw człowieczy; n człowiecze; Ms. n człowieczym; W. m człowieczy; lm M. nmos człowiecze; B. nmos człowiecze
Znaczenia:
1. »ludzki«: Pierzchając przed nią [św. Agnieszką], Świat po drodze miece powagi, stroje, namięci człowiecze i ciało w trokach, i ciemnych rot groty, pełne sromoty. MiasKZbiór 159. Nadobne dziewki wespół uradziły, Aby bez żadnej zwłoki zdrowia go [Marganora] zbawiły; Jeno dać zwyczajną śmierć zda się jem nie grzeczy Temu, co bestyalski żywot, nie człowieczy Prowadzi. ArKochOrlCz III 151. Na zdrowiu szczęście zawisło człowiecze […] Zdrowie zaś ludzkie tak trwałe na świecie Jak wodna bańka, gdy deszcz idzie lecie. MorPamBar I I, 332. PO tym ty Synu człowieczy/ weźmi sobie noż ostry/ tojest brzytwę bárwierską/ [...]/ á ogol nią głowę swoję. BG Ez 5, 1. Człowiéczy/ Humanus calculus [...] Humanum caput, [...] Humana species et figura, [...] vide Ludzki 2. Kn 104. Do Kupidyna [tytuł] Sliczny aniele, w człowieczym ciele, Duchu przewybrany, Ciałem nadobnym jako ozdobnym Płaszczem przyodziany. ZimSRoks . Męszczyzni iako y Białegłowy tak bardzo się upiiali ze rozum y baczenie człowiecze przez wino utracali. PotPrzyp 9. Gdy się zal w serce Człowiecze wkorzeni. Ach, ach, iakosz mnie nie ma z Fundamentu, Mieszac? PotPer . Boże - rzekszy [Alfeus] - którego nie tknąwszy natury, W różne afekt miłości przetwarzał figury! Spadałeś złotą rosą, a zielonym gajem Częstoś orłem latywał i chadzał buhajem; Zdejm z serca człowieczego tak nieznośne brzemię!". PotZabKuk I 543. ANatomia: to iest kunsztowne rozbieranie ciał Źwierzęcych, a osobliwie ciała [...] człowieczego. KirchFac 1. Bicz, Arkan, rzuca [miłość] na kark iuż człowieczy. DrużZbiór 365. Człowieczy. 1. menslich, der menslichen Natur nach. 2. menslich, gesittet. 1. humain, qui regarde l'homme. 2. humain, doux, honêtte. § człowiecza własność. * 2. człowiecze (ludzkie) obyczaie. T III 188.
2. »taki, jak u człowieka«: Był taki własnie iako powinięn bydz Człowiek nawet u Rąk y nog niepazory Niedzwiedze ale Człowiecze paznokcie. PasPam 176.
3. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorzy: SPas, MBM