ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 17.01.2010
*HETMAŃSKI przym.
Słowniki:
L, SWil, SJP notują
SStp, SXVI (?), Kn (?), T (?), SW (?) nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1609
Formy: lp M. ż hetmańska; n hetmańskie; D. m hetmańskiego; ż hetmańskiej; C. ż hetmańskiej; lm M. mos hetmańscy; D. hetmańskich; N. hetmańskiemi
Znaczenia:
1. »odnoszący się do hetmana, hetmaństwa«: Praezentuię odezwanie, Niechcąc wtym de esse [uchytbić] co Funkcyiey Hetmanskiey et Authoritati WMM Pana debetur [należy się]. PasPam 162. Iest w respekcie u WMMPana Urzędu mego Hetmanskiego prerogatywa. PasPam 172.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: artykuły wojenne hetmańskie: [Tytuł] Artikuły woienne hetmańskie. ArtWojHet k. tyt.
2. »zostający pod dowództwem hetmana«: Woyska Dywizyiey Hetmanskich postanowiskach daleko stali. PasPam 81. Woysko [...] złączyło się z Hetmanskiem, ale nie wszystkie Chorągwie bo krolewskie iego Samego y insze iako to Zięciowskie Starosty kaniowskiego tez, Niechciały się łączyć. PasPam 115v. Hetmanskie Woysko iuz było iako dudy nadęte y srogiego ducha miało do konfederacyiey. PasPam 115v.
3. »będący własnością hetmana«: Hetmanska głowa droga iest. PasPam 101. Potym tedy iakosmy się z Woyskiem rozeszli szedłęm Hetmanskiemi Maietnosciami. PasPam 166v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: hetmańska buława (sz. zm.) »symbol władzy hetmańskiej«: Wyimie [śmierć] Hetmańskich Buław ze trzy kopy, Bończukow tyleż, Buzdyganow, tarczy. DrużZbiór 431. ▲ ordynans hetmański: Po zakończonéj wojnie z Turczynem posługi Paleja tantisper nie potrzebowała rzeczpospolita, a do tego periculosum quid było owego sąsiada chłopa trzymać, który nie tylko ordynansów hetmańskich nigdy słuchać nie chciał, ale téż i dobra różnych panów wokoło Chwastowa leżące do swoich intrat akkomodował, i ledwie co z wielkich panów komu z nich intraty pozwalał brać, a swoim na konsystencye ich obracał Kozakom. OtwFDzieje 15.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
HETMAŃSKI
w funkcji rzeczownika
Formy:
Znaczenia:
»podkomendny hetmana«: Niemogło to bydz że by Marszałek był z inszey dywizyiey per rationem [z przyczyny] że tam Woyska dwie częsci większe Conclusum [postanowiono] tedy że z Naszego Woyska Substitut a z hetmanskich Marszałek. PasPam 115v. Woysko tedy poszedszy z pod kobunia [Kobrynia] złączyło się z Hetmanskiemi. PasPam 115v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: