W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 18.05.2023
FAŁSZYWY przym.
Warianty fonetyczne: FAŁSZYWY, FALSZYWY
Słowniki:
SStp (fałszywy, fałszywi), Kn, T, L, SWil, SJP notują
SXVI (?), SW (?) nie notują
Formy: lp M. m fałszywy; ż fałszywa; D. ż fałszywej; n fałszywego; lm D. fałszywych; B. nmos fałszywe
Znaczenia:
»niezgodny z prawdą, kłamliwy«: fałszywy/ fáłészny/ zfałszowány/Fallax interpres [...]. Falsus codex, falsae literae, [...]. Nieprawdziwy.Falsa causa, falsum gaudium, […]. Coloratum crimen, […] Fucosus. Kn 172. Podskarbiego Litewskiego kazawszy mu się dysponować deliberatissime [świadomie] rozstrzelali z iednego tylko małego podobieństwa y fałszywego udania. PasPam 185. Ieżeli [...] ból nie na iednym mieyscu się osadza, lecz tam y sam biega, to falszywą pleurę znaczy; ktorą Doktorowie Medycyny Pleurisim spuriam nazywaią. BeimJelMed 563-564. Fałszywy [...]. T III 331.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: apostoł fałszywy: Apostoł fałszywy [...] Pseudoapostolus. Kn 8. ▲ fałszywa moneta »pieniądze podrobione , sfałszowane«: Urgeant IchMSC PP Posłowie że by ci Authores fałszywey monety reddant rationem. PasPam 218. ▲ fałszywa mowa »obmowa, oszczerstwo, plotka«: Kto Ma wolne Sumnienie ten wszelakie kalumniie y Ludzkie fałszywe mowy powinięn lekce wazyc. PasPam 148. ▲ fałszywy świadek: Mowę moię alleguiesz WMMPan y mnie konwinkuiesz tak własnie iakoscie na Io MSCi Pana Marszałka naprzekupowali Fałszywych Swiadkow. PasPam 194. ▲ falszywy apetyt (sz. zm.): Przyczyny zbytniego apetytu. SĄ humory kwasne, y cierpkie, Orficjum żołądka ściskaiące, marsczące y sczypiące, zkąd się ten fałszywy rodzi apetyt. CompMed 180. Apetyt fałszywy do rzeczy niezwyczaynych y zdrowiu szkodzących iest pospolity białey płci [...] Chcąc uskromić ten fałszywy apetyt, trzeba się naprzód przepurgować. VadeMed 170. ▲ fałszywy apetyt: Ożeniwszy się drugi/ zapomni przysięgi/ y obowiązkow swoich y tak sobie postępuie/ iak gdyby ieszcze młodzieńcem był [...] są drudzy co domowy defekt pokrywaiąc czynią to dla konserwowania reputacyey [...] Insi z fałszywego częstokroć appetytu/ choć maią swego do nowego. GorzWol 87. ▲ fałszywi bogowie: [W królestwie Józafata] Pogańskiego Obrzędu wywrácáno błędne Synágogi, A skárby, ktore były ná fałszywe Bogi Od Pogan zgromádzone, z Meszkit odbieráno, Zaś miast onych Kościoły Páńskie budowáno. DamKuligKról 253.
Związki frazeologiczne: fałszywe udawać rzeczy: PasPam 175v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: basy fałszywe: FAUX - BOURDON [...] terme de Musique (qu ' on appelle simplement Contre-point.) Rudior musicorum concentus. BASSY falszywe w muzyce Kontratony niezgadzaiące się z sobą. DanKolaDyk II, 17.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas