W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 15.06.2020
MOWA rzecz. ż
Słowniki:
nie notują
Formy: lp M. mowa; D. mowy; B. mowę; Ms. mowie; ~ lm M. mowy; Ms. mowach
Znaczenia:
1. »przemowa, oracja«: Biorę tedy głos y iuz mowę poczynam. PasPam 120v. Mowił obszernie y pięknie ale całey mowy pamietać niepodobna. PasPam 140. Ieszcze tedy w mowie moiey niektorzy zabrali się mowić. PasPam 140. Przyszedł tedy na to X Uieyski Biskup kiiowski ktory był wyszedł w mowę ieszcze Woiewody Trockiego do Pokoiu do krolestwa. PasPam 141. Dobywszy z kieszonki owey moiey mowy co była wkole Ieneralnym cisnął ią na Woiewodę Trockiego. PasPam 149ar. Woiewoda upodobał mię z iedney mowy na Seymiku. PasPam 215.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: mowa kołowa »mowa wygłoszona na obradach koła rycerskiego«: Wszystkie mowy [...] do krola kazał mi sobie kommunikować y przepi[s]ać zostawić nawet y owę kołową od Xdza Piekarskiego. przepisał ręką swoią y chował. PasPam 153.
Związki frazeologiczne: mieć mowę »wygłaszać mowę, przemawiać«: Marszałek miał mowę Nomine Omnium PasPam 245.
2. »mówienie, wypowiedź«: Mam ia takie woysko że was mogę uspokoic y za godzinę y podzielic komu co będzie nalezało, całego dnia nato nie potrzebuiąc marg. Harda mowa PasPam 106. Tak tedy uczyniwszy mi Brat tę o ich mowach rellacyią pozegnalismy się. PasPam 183v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: fałszywa mowa »obmowa, oszczerstwo, plotka«: Kto Ma wolne Sumnienie ten wszelakie kalumniie y Ludzkie fałszywe mowy powinięn lekce wazyc. PasPam 148.
Związki frazeologiczne: jest, bywa mowa (o czymś) »mówi się«: Kiedy o Talarach iaka była mowa toich niemianowali Talerami ale Interpretes PasPam 64.
3. »język jakiegoś narodu«: Taka własnie dyfferencyia mowy Iudlantczykow od Niemieckiey iako łatwa [Łotwa] albo żmudz od Polaków. PasPam 63. Mowią Szpieg ty iakis Suknie Niemieckie według stroiu mowy niemasz. PasPam 76. Ieden nasz Towarzysz umiał exprimere mowę Moskiewską. PasPam 98.
4. »zdolność mówienia właściwa ludziom; wytwarzanie artykułowanych dźwięków«: Niemiało to chłopczysko ani mowy ani obyczaiow Ludzkich tylko Zwierzęce. PasPam 176.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: auzońska mowa »łacina«: Akademicy także zaproszeni Przyszli do niego i przedniejszych wzieni Z sobą studentów, którzy nieco owej Napoiwszy się auzońskiej mowy Słowy pięknemi wszystkich winszowali Fortun staroście, że gdziekolwiek dalej Pomyśli jeno i gdzie się mieć będzie, Sam Bóg i niebo niech go wiedzie wszędzie. BorzNaw 158.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Trunék odmiéni zdánie i mowę trzeźwiego. KnAd 1178.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas