Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1.zool. »ptak błotny łowny z rodziny bekasowatych o długim, cienkim dziobie, wydający w locie charakterystyczne beczenie; Capella«: Czekam tedy obiadu; już godzinę trąbią, Nim kucharze wydadzą jedno, drugie ziąbią. Usiędę; to okrzepło, to ze krwią na poły, Dałbym te, za pieczenią, pardwy i kwiczoły; Pytam krajczego: co to, bekas? To potazie. PotFrasz2Kuk II 310. Kaczki dzikie, bekasy, w blejtramkach wyzłacanych, sub No 85. ZamLaszGęb 77. Zwierzyna, kaczki, bekasy, w ramkach wyzłacanych, sub No 88. ZamLaszGęb 78. Polowanie z Ptakiem na przepiorki, z roziázdem, y fuzyą na końcu żniw na bekasy; w Decembrze na wszelkiego zwierza. ChmielAteny III 427. Chartow Smycz, gończych psow Sfora a nie para mowi się: alias między Myśliwemi, albo śmiechem, albo smyczą byłbyś ukarany. Zaiąca uszczwać, ugonić, nie złapać: Ptaka unosić, a nie nauczyć, łowić. Sarna, y Zaiąć, Skromne się mowi, a nie Tłuste: Kuropatwa Pyszna, albo Zyrowna, Przepiorka Zyrowna. Cietrzewie, Głuszce, Pardwy, Iarząbki, Chruściele Bekasy, Pyszne, albo Zyrowne. ChmielAteny1755 I 80. E contra ktore [zwierzęta] żyią nie mięsem, lecz korzeniem, fruktem, zbożem, leguminą, do wielkiey przychodzą sytości, y gust przynoszą iedzącemu; iako iest DZIK, WOŁ, KUROPATWA, IARZĄBEK, BEKAS, WYZ, KARP, etc etc. ChmielAteny1755 I 594. KTORE PTACTWA są SMACZNĄ ZWIERZYNĄ? Te Ptactwo między stołow policz specyały: Pierwszy Drozd, czyli Kwiczoł, Rzymian gust nie mały. Kuropatwa, Iarząbek, Bekas y Bazanty, Cietrzew, nie zły zwierz tłusty, co go noszą banty. ChmielAteny1755 I 620. Bekas. eine Schnepfe. bécasse. T III 31. Gdy Ptasznikow wynalazki, Chwytać poczną was w potrzaski, Z mieysca w mieysce nie lataycie, Kray odmieńcie, lub się taycie, Kaczka, Zoraw, Bekas, ślady, Te wam skażą, y przykłady, Lecz że nie iest wasza sprawa, Przez wody, lasy przeprawa, Y obcych światow szukanie, Czyńcież to, na co was stanie. FontJJakubWBajki 19. W Krolestwie Iuidańskim niezmierna moc iest ptastwa, iako to: kuropatw, bażantow, synogarlic, kaczek, bekasow, grzywaczow, y niedoperzow wielkości naszey kury, ktorych tak wiele iest, że w dzień gałęzie drzew od nich się łamią, a w wieczor od lataiących słońce się zaciemnia. ŁadSGramGeo_II 69. Naśladuycie żurawia z kaczką i bekasem, Co pewnym w obce kraie odlatuią czasem. NaruszABajki 207. W takie sieci łowią się nawet bekasy, kuropatwy, y kaczki. ŁadSHist 126. RYBITW MORSKI, iest ptak z rodzaiu tych co rybami żyią, cały iest biały, procz pior czarnych pod skrzydłami, przebywa ponad morzem Baltyckim y Habem. Nazywaią go Jaskołką morską, wielkości Bekasa, w kształcie podobny poprzedzaiącym, dziob y nogi ma czerwone. ŁadSHist 147. SLEPOWRON iest ptak w sobie nie większy od kosa, dla nastroszonych iednak pior, większym się bydź zdaie. W kolorze pior ma nieiakie podobieństwo do Słomek bekasow. ŁadSHist 157. SŁOMKA, iest gatunek Bekasow, z ktorych iedne są większe, drugie mnieysze od kuropatwy; Dziob długi, nogi wysokie iak u bekasow, ná grzbiecie są brunatne, á pod brzuchem iastrzembowate. ŁadSHist 158. Mięso iadkowe używa się, to co i na wiosnę: podobnież i z drobiu folwarcznego. Ze zwierzyny: przepiórki młode, kuropatwy, kaczki dzikie, trukawki, grzywacze, bażanty, bekasy; na końcu lata, szpaki, figoiadki, i inne ptastwa tłuste. WielądKucharz 2-3. Mięso iadkowe: skopowina dobra, cielęcina, wieprzowina. Z ptastwa domowego, kurczęta, pulardy, i kapłony, iędyki, gęsi, kaczki, gołąbki rozmaite. Zwierzyna: sarny, daniele, dziki, warchlaki, ielonki, króliki, zaiączki, kuropatwy, bekasy, iarząbki, cietrzewie, kaczki, gęsi, ceranki, dzdzowniki, słomki, siwki etc. i inne. WielądKucharz 4. Cztery pułmiski na cztery rogi stołu. 1 Z rondla ogon skopowy z ryżem. 1 Pasztet z bekasami. 1 Sześć małych gołąbków pieczonych z sosem maślannym. 1 Dwoie kurcząt pieczonych z zaprawą z trufli. WielądKucharz 16. Drugie danie. Sałata we śrzodek. Dwa pułmiski pieczystego. 1 Trzy gołąbki po rzymsku. 1 Sześć bekasów pieczonych. WielądKucharz 18. ROZDZIAŁ X. O ptastwie dzikim. Ptastwo dzikie maią się rozumieć, nawet bażanty, kaczki. Ceranki. Kaczki czerwonaki. Podloty. Skowronki, drozdy małe albo dzierlatki. Bekasy większe i mnieysze. Przepiórki. WielądKucharz 173. Sposób sporządzania bekasów. Bekasy daią się także pieczone na rożnie, naszpikowane słoniną lub liściami winnemi obwinięte niewyprawiane, podłóż naspód piekąc grzanki z bułki, ażeby zciekało na nie, gdy zechcesz na danie możesz dać tak nadziewane iak kuropatwy wyżey, i podobnąż zaprawą; możesz użyć i do ciast. WielądKucharz 177. O szpakach. Oskubawszy, obciągniesz nad węglami niewyprawiaiąc, dasz pieczone na rożnie tak iak drozdy, lub z zaprawą iak bekasy. WielądKucharz 180. Jeżeli chcesz dać pieczone [dżdżowniki] na potrawę, zapraw tym sposobem iak bekasy i podley sosem. WielądKucharz 180. Nauczono mię, że się nie mowi bekas tłusty, ale oblany, zaiąc skromny, kuropatwa piczna…. Dziwowałam się, iak można było tak długo rozmawiać o tym, co mię iuż nudziło. KrajMPodol 49 nlb. Wziął mię z sobą pokazać swoie pieski, ogary, harty, i wyzły, o każdego z nich składzie, cnocie i przymiotach wymównie rozwodząc się, o czasach polowania na młodzież, zaiące, lisy, sarny, słomki, bekasy, i o samey sztuce myślictwa, do zadziwienia moiego, prawdziwie pilności wartą dał mi naukę. KossakKsiądz 20. Bekasy, dzikie Gołębie, Czayki, przepiorki, Kwiczoły, Skowronki, y inna mała Zwierzyna strzelana lub Łapana być może [...]. ObwieszczUżyw 4 nlb.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ zool. bekas morski: bekas morski. See-Schnepfe ein Vogel. bécasse de mer un oiseau. T III 31.

2.indyw. »wół«

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ oborny bekas: Coż dopiero iak wiele z Polski stad Wołóow idzie w Szląsk do Wrocławia, do Brzegi, ledwo nie 10. albo 12. tysięcy co rok, tych obornych idzie Bekasow: inni zaś świadczą, że z Polski corocznie ná 80. tysięcy do Cudzych kráiow wychodzi wołow. ChmielAteny II 332. ChmielAteny II 332.