W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 17.04.2024
OPICH rzecz. m
Warianty fonetyczne: OPICH, OPYCH, APICH
Słowniki:
SStp (opich), SXVI (opich), Kn (opich, apich), T (opich, opych), L (opich; XVI-XVIII), SWil (opich), SW (opich) notują
SJP nie notują
Formy: lp M. opich // opych // apich; D. opichu; C. opichu; N. opichem; ~ lm M. uż. nosob. opichy; D. opichów; Ms. opichach
Etymologia: <czes. opich, z g.-niem. Appich>
Znaczenia:
bot. »seler; Apium; także inne podobne rośliny zwłaszcza z rodziny selerowatych«: W krzyżách y w lędźwiách boleniu/ wziąć ziela Włoskiego Kopru/ Opichu ziela/ po piąciu garści [...]. SyrZiel 391. POnieważ tę Pietruszkę [...] drudzy Opichem ogrodnym zowią/ z tey przyczyny rozumiem że przystoynie o inych Opichách tu się záraz położy. SyrZiel 1078. Opich/ ábo Pietruszká Macdońská. SyrZiel 1083. Opich/ ápich Boëmis. Apium, [...] Variae eius species, s. Montanum, Oreoselinum [...]. Palustre apium, eleoselinu[m], [...]. Kn 631. Apium [...] Opich. GuldOn 2. Wziąc liścia kápuściánego, y vtłuc to z częścią opichu zielonego, z tego wycisnąwszy sok z winem vmieszác, y w lewe koniowi wlac nozdrzę. HaurEk 47. ACHE [...] Apium [...] OPICH, ziele podobne pietruszce ktore przy błotach rośnie, á kwitnie biało. DanKolaDyk I, 33. Aby owce y krowy wiele dawały mleka, z zielonym opichem zmieszaną sol im dawać lizać, iak przychodzą z pola. ChmielAteny III 406. Apium zaś albo opich wszelkiemu rodzaiowi ryb iest lekarstwem, gdy na nich iest iaka zaraza. ChmielAteny III 467. Opich ziele (apium) Eppich ein Kraut von unterschiedenen Arten. ache, api, une plante dont il y a plusieurs espèces. T III 1247.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: bot. błotny opich (sz. zm.), bot. opich wodny (sz. zm.) »pietruszka?; pietruszka?«: Opich/ ktory się tu opisuie iest pospolity/ ktory też opichem błotnym y wodnym zowiemy przeto iż przy wodách y błotách rad roście. SyrZiel 1078. Błotny opich. Petroselinum. Macedonicu[m]. Alexandrinum. Apium grande. Hipposelinum. Kn 631. Petroselinum. [...] Błotny opich/ Pietruszká. GuldOn 3. Błotny, na błocie rostący, leżący, z błota wzięty. sumpfig, Sumpf-. de marais, marécageux. § woda błotna; opich błotny [...]. T III 60. błotny opich. (palustre apium). Wasser-Morellen, gemeiner Eppich. ache ordinaire, qui croît parmi le becabunga. T III 1247. Trzeci Opich Jeleni iest czarny/ máiąc korzenie długie/ miąższe y czarne/ a na wierzchu sczeciąsty máiąc okrążek iáko pierwszy/ Liścia drobnieyszego od pierwszego/ wodnemu Opichu bárzo podobnego iednák trochę więtsze niż Pietrusczáne. SyrZiel 165-166. Opich/ ktory się tu opisuie iest pospolity/ ktory też opichem błotnym y wodnym zowiemy przeto iż przy wodách y błotách rad roście. SyrZiel 1078. ▲ bot. opich macedoński: Tá wodká z Opichu Mácedońskiego służy kaszlom zimnych fluxow z głowy ná płucá spadáiących. SyrZiel 1084. Pietruszká álbo Opich Alexándriyski/ drudzy Opichem wielkim/ drudzy Kobelim/ álbo konskim zowią: rożny iest od Opichu Mácedońskiego. SyrZiel 1086. ▲ bot. opich włoski, bot. opich grecki: Macedonska Pietruszká/ ktorą Opichem Włoskim/ ábo Greckim zowią/od podobieństwá pietruszki nászey ogrodney. SyrZiel 1083. Macedonska Pietruszká/ ktorą Opichem Włoskim/ ábo Greckim zowią/od podobieństwá pietruszki nászey ogrodney. SyrZiel 1083. ▲ bot. leśny opich: Drugi Jáskier iest wielki ábo kosmáty/ ktory leśnym Opichem zowiemy. SyrZiel 874. ▲ bot. opich aleksandryjski, bot. opich wielki (sz. zm.), bot. opich kobyli (sz. zm.), bot. opich koński »Przewłoka czarna; Smyrnium olusatrum; Przewłoka czarna; Smyrnium olusatrum; Przewłoka czarna; Smyrnium olusatrum; Przewłoka czarna; Smyrnium olusatrum«: Pietruszká álbo Opich Alexándriyski/ drudzy Opichem wielkim/ drudzy Kobelim/ álbo konskim zowią: rożny iest od Opichu Mácedońskiego. SyrZiel 1086. Wziąć nasieniá Czárnuchy/ korzenia ábo nasienia kobylego Opichu/ ábo wielkiego Opichu [...] po trzy łoty [...]. SyrZiel 459. Pietruszká álbo Opich Alexándriyski/ drudzy Opichem wielkim/ drudzy Kobelim/ álbo konskim zowią: rożny iest od Opichu Mácedońskiego. SyrZiel 1086. ZNáyduie się w tych stronách nászych/ podobne ziele/ temu opisaniu [?]/ ktore wielkim Opichem ábo Kobylim zowiemy. SyrZiel 1087. NIeprzystoynie Gir z opichem wielkim ábo kobylem mieszáią. SyrZiel 1089. Wziąć nasieniá Czárnuchy/ korzenia ábo nasienia kobylego Opichu/ ábo wielkiego Opichu [...] po trzy łoty [...]. SyrZiel 459. Pietruszká álbo Opich Alexándriyski/ drudzy Opichem wielkim/ drudzy Kobelim/ álbo konskim zowią: rożny iest od Opichu Mácedońskiego. SyrZiel 1086. Opich nász wielki/ ábo Kobyli. [tytuł] SyrZiel 1087. ZNáyduie się w tych stronách nászych/ podobne ziele/ temu opisaniu [?]/ ktore wielkim Opichem ábo Kobylim zowiemy. SyrZiel 1087. NIeprzystoynie Gir z opichem wielkim ábo kobylem mieszáią. SyrZiel 1089. Pietruszká álbo Opich Alexándriyski/ drudzy Opichem wielkim/ drudzy Kobelim/ álbo konskim zowią: rożny iest od Opichu Mácedońskiego. SyrZiel 1086. ▲ bot. opich ogrodny: POnieważ tę Pietruszkę [...] drudzy Opichem ogrodnym zowią/ z tey przyczyny rozumiem że przystoynie o inych Opichách tu się záraz położy. SyrZiel 1086. ▲ bot. opich syryjski: Syriyczyk/ álbo Opich Syriyski/ Rozdział 44. Sison Sinnus Apium Syriacum SyrZiel 150. ▲ bot. jeleni opich »okrzyn; Laserpitium?«: TRoiáki Jeleni Opich/ dwoy biały/ to iest mały y wielki. Trzeci czarny [...]. SyrZiel 165. O Jelenich Opichách/ Rozdział 49. Libanotis Theophrasti. prima & secu[n]da & tertia Hirtzwurtz SyrZiel 165. Trzeci Opich Jeleni iest czarny/ máiąc korzenie długie/ miąższe y czarne/ a na wierzchu sczeciąsty máiąc okrążek iáko pierwszy/ Liścia drobnieyszego od pierwszego/ wodnemu Opichu bárzo podobnego iednák trochę więtsze niż Pietrusczáne. SyrZiel 165-166. Pęchyrz mułem piasczystym záćpány Nasienie Jelenich Opichow otwiera/ y wychędaża. SyrZiel 166. Te trzy Opichy Jelenie/ ácz są iednego przyrodzenia/ y iednych skutkow z Rozmarynem Dioscoridowym/ iednák okolicznościámi zwierzchnimi/ są bárzo od siebie rozne/ Liściem/ Kwiátem/ y wzrostem. SyrZiel 167.
# Użycia metajęzykowe: # Opych, vid. Opich. T III 1257
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WG