Słownik XVII wieku

Słowniki:
L (XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1627

Formy: lp M. bydełko; D. bydełka; B. bydełko; Ms. bydełku; W. bydełko

Znaczenia:

»ssaki rogate, przeżuwające z gromady parzystokopytnych, głównie krowy, woły i cielęta; inne zwierzęta domowe hodowane dla wełny, skóry i mięsa, wykorzystywane do prac w gospodarstwie, dobytek, inwentarz«: Skowronek wynidzie y spiewa Helay bydełko na przyłog na przyłog. KodKon 117. Gdy iednego wieczorá bydełko swe [Osanna] do domu záganiáłá/ obaczy w polu zielonym ná brzegu Dzieciątko bárzo śliczne. OkolNiebo 91. Komu się ná tym Bydełku poszczęści, znáczny w gospodárstwie przez nich może mieć pozytek y wygodę poniewasz stádo Owiec pięciorákie z siebie wydáie pozytki, to iest: z Nabiáłu, z Wełny, z Mięsá, z Skory y nawozu. HaurEk 30.

◼ Przenośnie: ◼ Iáko nas mocą swoią wszechmocną stworzył [Bóg]/ ták też mądrością swoią/ y opátrznością pásie/ iáko bydełko swoie. StarKaz II, 91. ◼ Sąśmy my bydełko Boże. MłodzKaz IV, 366.

# Użycia metajęzykowe: # Nomina substantiva [...] Quae ante finalem vocalem duas aut plures habent consonantes, [...] assumunt ante proximam consonantem literam e; e. g. [...] bydło bydełko, dno denko, iądro iąderko. WojnaInst 60-61