Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. nazwa geograficzna »stolica Rosji«: Moskwá/ Moscouia, Cromer [...]. Kn 428. Niejaki Kurczynin [...] będąc Franciszkanem w Wilnie, uciekł z klasztora do Moskwy; a że był aptekarz z professyji, założył na Moskwie stolicy bardzo kosztowną aptekę carowi. OtwFDziejeCzech 159. Suponowano, że tę dywersją do Moskwy poseł francuski, bedący naówczas w Konstantynopolu, u Porty wyrobił. MatDiar 131. Gdy jeszcze moskiewskie wojsko było w Polszcze dla utrzymania na tronie terazniejszego krola Augusta Trzeciego, Tatarowie hołdownicy tureccy wpadli do Moskwy i tam zwyczajne hostilitates [wrogie działania] poczynili. MatDiar 131. Bywali kupcy w Wrocławia z materiami, suknami i galanteriami, kupcy z Moskwy z futrami, z Chocimia z końmi i towarami tureckimi, tak dalece, że choć dyskretne [niewielkie] jarmarkowe biorąc, czynili jarmark rasieński 10 000zł. MatDiar 395. Moskwa. 1) die Haupt-Stadt Moscau in Rusland. [...]1) Moscou, capitale de Moscovie. [...]. T III 863-864.

2.przen. »Rosja«: Jedni w dywersji francuskiej w Niemczech a tureckiej w Moskwie pokładając nadzieję, przy wolnej Stanisława elekcji na wszystko byli azardowani, drudzy biorąc wielkie pieniądze francuskie i z kontrubucji konfederackich profitując [czepiąc korzyści], koniec tej rewolucji na traktatach Francji z cesarzem, w Polszcze na amnestii zakładali. MatDiar 78. Ciężko też było te wojsko w państwach swoich dziedzicznych trzymać, a widząc tureckie niepomyślne z Moskwą progresa, uczynił sie naprzód między Moskwą a Turkami mediatorem, broń w ręku trzymającym, a gdy Turcy jego nie akceptowali mediacji, wypowiedział im wojnę. MatDiar 132. Cesarz Karol Szósty, ścisłą mając z Moskwą aliansę, miał piękne wojsko i we Włoszech, i w Niemczech. MatDiar 132. Moskwa. [...] 2) das Moscowitische Reich. Dykcyon. Polski. [...] 2) Moscovie, Russie. T III 863-864. Te księgi, na Moskwie za kapelana służące, na Polski język przełożyłem. BotŁęczRel 3 Niepoprawne zródło .

3.przen. »Rosjanie; rządzący Rosją«: Poczęli iuz Moskwa z Zamku kumać się znaszymi, kupowac, przedawac. ŻółkPocz 45. Kupcy wszyscy obcych narodow, to iest Włosi, Niemcy, Francuzowie, Szoci, Grekowie, Moskwa, do tego Ormianie, ktorzy osiadłości nie maią, iakiekolwiek kupie y towary miewaią, we wszystkich Państwach Naszych Koronnych, y W.X.Litt: każdy z osoby swey płacić będą powinni po złotych czterech, á względem kupie, y towarow ich iakichkolwiek, rowno z drugiemi czwarty grosz płacić maią. VolLeg III 440. Panowie Moskwa widząc mięszaniny I Cięszkość na nas bez zadney przyczyny Zaczęli woynę że by nas zniszczyli. PasPam 110v. Anglikowie [...] iako Ludzie polityczni maią wszelkie Liquory dobre. Gdy tedy Moskwa w Poselstwie iadą to u nich nabiorą tych Trunkow. PasPam 166.

4.przen. »armia Rosji«: [...] Moskwy pobitey kilká set/ pogorzáłych widáć śiłá [...]. OpisSmol A2. Tak są zaiadli i wsciekli [mieszczanie], ze chocby Moskwa capitulowac i na acort pozwolic chciała, i wspomniec o tym nie chcom i nie daią. VorLetSkarb 270. Iam skoczył gdzie się okrutnie zwarli Moskwa z naszemi. PasPam 96. Owi astrachan[s]cy kałmucy zgineli cozmy się ich lękali y powiadali Ci Co Ich bili [...] ze nieumieli nic y owszem począwszy się trohę zrazu uwijac z Swemi Dziękami [!] ieszcze prędzey pirzchali nizeli Moskwa. PasPam 109. Na batalii pod Kryczborkiem przeciw Moskwie i Litwie byłem. ZawiszaPam 27. Z taką pychą tam szli Moskwa na tę wojnę przeciw Turczynowi, że sobie augurowali na zimę w Konstantynopolu mieszkać. OtwFDziejeCzech 183. Ten tak chwalebny początek odwrotem musiał się zakończyć, dosyć że Moskwa nie goniła, tylko na placu swoim została. MatDiar 78. Odebrała Moskwa Turkom za pierwszą kampania Azoff [Azow], poszła az do Krymu i wzieła Oczaków. MatDiar 131-132.