Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: BURZLIWOŚĆ, *BURŻLIWOŚĆ

Słowniki:
SXVI, T, L (XVI-XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn nie notują

Formy: lp M. burzliwość; D. burżliwości // burzliwości; C. burzliwości; B. burzliwość; N. burzliwością; ~ lm Ms. burzliwościach

Znaczenia:

1. »niepogoda, burza, sztorm«: Powstánie gdysmy ná odwrot płynęli/ wielka ná morzu burzliwość y záwierzuchá. KalCuda 223. Przeciw niepogodom y burzliwości Nieba (to iest deszczow Wiatrow, gwałtow. słonca gorącości. Zimna, y niełaskawości powietrza, gradom Sniegom y innym niewczesnościam) Wynalezione są budynki. NarArch 1.

2.w lm »niepokoje, nieszczęścia, tragedie«: Wyprowadza tandem Dobroć Boska tę zacną Oyczyznę po długich Woyny Tureckiey burzliwościach ná pożądány brzeg pokoiu. DanOstSwada IV, 4.

3. »o chorobie, dolegliwościach itp.: ostry, gwałtowny przebieg«: Ołtarz [...] Tu lekárskie chowa kości, Przeciw chorob burzliwości. KalCuda 37.

4. »gwałtowność charakteru, wybuchowość, w odniesieniu do konia: narowistość«: [Jeźdźcy] Rozmaite na nos [koński] łańcuszki przyprawują dla umiarkowania noszenia głowy, pohamowania burzliwości końskiej i odjęcia jakiej krnąbrności, bądź urodzonej, bądź nałożonej. DorHipTur 77-78. Maią [Anglicy] swoie też vitia, że passyonáci, od morza nabieráią często burżliwości, na wielkie odważáiąc się molimina. ChmielAteny II 271.

# Użycia metajęzykowe: # Burzliwość das Ungestüme. WojnaLust 42