ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 07.02.2024
BAAL rzecz. m
Warianty fonetyczne: BAAL, BEEL, BEL II, BELUS
Słowniki:
SW notują
SStp, SXVI, Kn, T, L, SWil, SJP nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1632
Formy: (czasem nieodmienny) lp M. Baal // Beel // Bel // Belus; D. Baala; Baal // Beel; C. Baalowi; Baal; B. uż. żyw. Baala; N. Baalem; Baal; Ms. Baalu; Baal; W. Baalu; ~ lm M. uż. nosob. Baale; D. Baalów; Baalim; C. Baalom; Baalim; B. uż. nosob. Baale; N. Baalami; Baalim
Etymologia: <baal 'pan'; hebr. ba’al; gr. belus>
Znaczenia:
bibl. »pan, małżonek«: U dniá onego mowi PAN/ będziesz mię zwáłá/ Mężu moj; á nie będziesz mię więcey zwáłá Báálu moj. BG Oz 2:16.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
BAAL m
Formy:
Znaczenia:
nazwa własna »semicki bóg burzy, rolnictwa, płodności czczony w wielu miejscach pod różnymi postaciami«: Wzywáli [prorocy] imienia Báálowego odporánku áż do południá, mowiąc: O Báálu, wysłuchay nas! BG 1Krl 18:26. Wystáwił też y Ołtarze Báálom; á násádził gájow [Manasses]. BG Krn 33:3. Wszak tu wszyscy przy twoiey [Boże] umiéramy chwale. Skrusz Machometa, iakos kruszeł więc Baale. PotWoj 155. BAAL, BEL, BEEL, BELUS, znáczy BOGA Paná, u Assyryiczykow y Babilończykow [...]. ChmielAteny1745 I 32. Y zbudował ołtarze Báálim y náczynił gáiow [Manasses]. BW 2 Krn 33:3.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: minister Baal: ▲ zbór Baal: ▲ prorokować przez Baale: Tákże przy prorokách Sámáryjskich widziałem głupstwo: Prorokowáli przez Báále. BG Jr 23, 13. BG Jr, 23, 13. ▲ prorokować w Baalu: Y w prorocéch Sámáriiéy widźiałem głupstwo: prorokowáli w Báálu, y zwodźili lud móy Izráelski. BW Jr 23, 13. ▲ służyć Baal, służyć Baalim, służyć Baalom: Tedy cżynili Synowie Izráelscy złe przed oczymá Páńskiemi/ á służyli Báálom. BG Jk Sdz 2, 11. Y wołáiąc do Páná, rzekli zgrzészylismy tobie, żesmy opuścili Páná Bogá nászego, á służyliśmy Báálim. BW Sdz 10, 10. ▲ zgrzeszyć Baalem: Y zgrészył [Efraim] Báálem, y umárł. BW Oz 13, 1. ▲ imiona Baalów, Baalim: ▲ ofiarownik Baal:
Związki frazeologiczne: iść (chodzić) za Baalem (Baalami, Baalim) »oddawać cześć Baalowi«: Jákoż [ty, Izrael] mowisz: Nie jestem zplugáwiona / zá Báálámi nie chodziłám? BG Jr 2, 23. A gdy umárł Gedeon/ odwrocili się Synowie Izráelscy/ y zcudzołożyli się/ idąc zá Báálem/ y postáwili sobie Báálberit za Bogá. BG Jk Sdz 8, 33. Iako [ty, Izrael] mówisz: Nie splugáwiłám się, zá Báálim nie chodziłám? BW Jr 2, 23.
Przenośnie: A ták wygłádził Jehu Báálá z Izráelá. BG Jk 2 Krl 10, 28. ◼ Y wytrácę z mieyscá tego ostátki Báál, y imioná Ministrów z kápłany. BW Sf 1, 4. ◼ POKORA ARYJAŃSKA Pismem sie ustawnie bawić dla wykrętów. […] Częstochową Baalem zową. Zakonniki prożnychleb. ApenZawKontr 337.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

BAAL m
Formy:
Znaczenia:
składnik nazwy własnej hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji: Rozerwał PAN nieprzyjacioły moje przede mną/ jáko śię rozrywáją wody: Przetoż názwał imię miejscá onego Baal Perazym. BG 2Sm 5:20. A stáło śię po wyśćiu dwu lat/ gdy strżyżono owce Absálomowe w Báálchásor/ ktore jest w Efráim. BG 2Sm 13:23. Y przyłącżył się Izráel do służby Báál Fegorá: ztąd się rozgniewał PAN bárzo ná Izráelá. BG Lb 25:3. Zprzęgli śię też byli z báłwanem s Báálfegorem: á jedli ofiáry umárłych. BG Ps 106:28. BEEL SEPHON, álbo Baal-saphon, zda się bydź Bałwan Egypcyánow [...]. ChmielAteny1745 I 33.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: MBM



W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 26.01.2016
*BEL I rzecz. m
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Formy: lp D. belu
Etymologia: <łac. bellis, bellium>
Znaczenia:
bot. »ziele, kwiat stokrotki, roślina z rodzaju Bellis, Herba, Flos Bellidis«: [Ci, którzy łowią ryby na wędkę] biorą nasienia Kopru ogrodnego dwá łoty/ Słoniowych bobkow puł łotá/ nasienia Belu noweg[o] ćwierć łotá [na przynętę]. SyrZiel 424.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz bela II.
Autor: WM


BEL II patrz BAAL