W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 12.10.2023
FEREZJA rzecz. ż
Słowniki:
Kn, T (ferezya), L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP (ferezja) notują
SStp, SXVI nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1622
Formy: lp M. ferezja; B. ferezją; Ms. ferezjej; ~ lm M. ferezje
Etymologia: <tur. feradże 'wierzchnie okrycie kobiece'>
Znaczenia:
»wierzchnia szata, długi kabat«: Chodzi w płaszczu i w czamarze, czasem w ferezyej, W kołnierzu stojącym siedzi, w guzach u deliej. SejmPiek 33. Férézya/ [...] vestis exterior [...]. Kn 174. Tu Cesarz sam swą osobą/ chłop śrzedni/ vrodźiwey twarzy/ pełney brody cżarney chędogiey/ ocżu czarnych własny iák nász niegdy nieboszcżyk Pan Oborski/ ktorego ná Rokoszu pod oko kopiją przebito ná wylot/ w cżerwoney axamitney ferezyey/ kołnierz soboli długi/ w zawoiu wielkim wysokim kosztownym/ dwie kićie wiszące mierne po bokách/ miedzy kitámi po iednym pierzu żoráwim białym dziwnie y cudownie szerokim/ zapony kosztowne rubinowe/ koń cudny ćisáwy/ v ktorego ná cżele trzy biáłozorze nożyki cudne z zaponą kosztowną [...]. StarWyp C2v-C3. Napierwey iáchał Mons: Girault, áby porządku od Introduktorá Generálnego podánego przestrzegał. Po nim P. Chłápowski Rotmistrz pieszy I. M. P. Woiewody ná nim żupan átłasowy żołty/ ferezya szkárłatna sobolámi podszytą [!]/ czapká złotogłowowa sobola/ zaponá rubinowa przy piorách białych żoráwich/ buzdygan złoćisty w ręku ná drzewie Indiyskim: przy boku miał száblę turkuszámi sádzona [!]/ pod lewą nogą koncerz tá kąż robotą iáko y száblá: koń pod nim cudny/ śiodło y czáprág háftowány złotem w kwiáty/ strzemioná srebrne szerokie: nágłowek/ podpierśćień tákiż/ wodza łáncuszkow srebrnych barzo piękną robotą. WjazdPar A2-A2v. [...] Kiedy owo Faraon gonił Żydow/ y gdy Zátonął z Woyskiem wszystkim/ pływały po Morzu Kołpaki/ Ferezye/ Ryśie/ y Sobole. OpalKSat1650 93. Ferezya. [...] casaque [...]. T III 336.
Związki frazeologiczne: przykroić ferezją na kogoś »oddać złą przysługę komuś; skrzywdzić kogoś«: Będę umiał upomniec się kozdemu kto taką na mnie y Całego Wosobie moiey woyska przykroił Ferezyią. PasPam 134v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: AP-Sz