Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1601-1620

Formy: lp M. kostka; B. kostkę; ~ lm M. kostki

Znaczenia:

1. »mała → kość«

2. »pestka«

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ daktylowa kostka (sz. zm.) »pestka«: Daktylowa kostka w wysokie palmowe drzewo się obraca. SaadiOtwSGul 2. Item do bielenia y czyszczenia zębow służą te rzeczy. Chleb pszeniczny upalony, Pumex kilkákroć rozpalony y gászony, Korale czerwone, kostki Daktyłowe, Popioł z Lulki po wykurzeniu Tytuniu. PromMed 24.

3. »przedmiot do gry«: Pod ten czas, kiedym był na Zamku z Xięciem z Pacholęty Xiązęcemi zawiodł się do Pokoju Pańskiego i grał w kostki. MasDiar 136. [...] to się oni wolą wpráwowáć w zbytki, w pijátyki, kosterstwá, we wszeteczeństwá, jáko to, kufle dobrze wytrząsáć, szklenice zá zdrowie gryść, záloty stroić, táńcámi niezbednymi się báwić, kárty, wárcáby y kostki gráć, Sodomiją się mázáć. GdacPan 144-145.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Wielkiemu Pánu záwsze kostká dobrze páda. RysProv XVII, 6. ● A kiedyście koło mieli pod Nowogrodkiem na ledzie pytali scie sie iezeli ia ten Car czyli nie ten. A ia z wami kostek niegrawał. MarchŚcibHist 4-4v.

4. »część nogi nad stopą«: Młodziuchną, piękną, ładną, sprowadzić Pánienkę, Kazáć iey krotką nosić nád kostki sukienkę. DrużZbiór 135.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ [Aksamit] w kostkę: