Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: ALTEMBAS, ALTEBAS

Słowniki:
notują (altembas)

Formy: lp M. altembas; B. uż. nżyw. altembas; N. altembasem; Ms. altembasie; ~ lm M. uż. nosob. altembasy // altebasy; B. uż. nosob. altembasy

Etymologia: <tur. altyn bez 'materia jedwabna grubo przetykana złotem'>

Znaczenia:

1. »jedwabna tkanina o jednobarwnym wzorze, przetykana złotymi nićmi«: Podobno ádámászki/ áxámity/ áltembásy pięknieysze u was będą niż słońce. BirkNiedz I, 223. Altembás/ Sericum aureo filo crispatum [...]. Kn 6. Potym na suchym iuz [płótnie] narysuy sobie węglem kwiaty i łamania takie, iakie bywa na Altembasie. SekrWyj 33. Śmierć ma podobieństwo łokcia Kupieckiego, ktorym ták Altembás, iáko y kir mierzą. AndPiekBoh 47. Altembas. reicher Zeug mit gekräuseltem Golde. drop d'or frisé. T III 6.

2. »strój, suknia lub inny przedmiot (serweta, obicie) z altembasu; płat, kawał tej tkaniny«: Wjechała [Maryna Mniszchówna] [...] na kosztownych kolebkach, srebrem okowanych, złotogłowy, altebasy. NiemPam 114. Miásto obrusa/ stoł Altembasem záścielano. WargRzym 42. Przed Krolem szedł Pan Podc[a]nclerzi Koronny, na złotei misie Altembasem przikrytei niosąc prziwilei Electionis. VorLetSkarb 121. Przenoszę altembasy w moim czarnym suknie. PotFraszBrück I 248. Droga to nader szata, z wieczności i z krasy, Gasną przy niej bisiory, gasną altembasy. PotFraszBrück I 387.