W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 25.03.2009
ALIMENT rzecz. m
Słowniki:
SXVI (alimentum), SWil (blp, alimenta), SW (aliment), SJP (blp, alimenta a. alimenty) notują
SStp, Kn, T, L nie notują
Formy: lp M. aliment; D. alimentu; B. uż. nżyw. aliment; N. alimentem; ~ lm M. uż. nosob. alimenta; D. alimentów; Ms. alimentach
Etymologia: <łac. alimentum>
Znaczenia:
1. »pożywienie, pokarm, żywność«: Gdy do swego łożyská idzie [księżyc] one [zwierzęta] powstáwaią/ rátunkiem á pomocą świátłá wysokiego alimentu szukáią. WargRzym 59. Potencyey vegetuiącey dwie są powinności; y uczynki: to iest rodzić, y záżywáć álimentu. AlbSekr 133. Leczenie w pierwszym y drugim stopniu należy naywięcey ná alimentách, odtrość krwi temperuiących, iako są bulliony, Galarety, polewki cielęce, Kápłonie, Kuropátwie. PromMed 17. Tákże álimentá bárdzo gorące, iáko pieprz, imber [powodują kamienie nerkowe]. CompMed 328. Temperámentá też, nátur nászych nábywáią się nie tylko z álimentow, ále też z Rodzicow, y ex influxu astrorum. CompMed 633. Wiosna [...] zbyt sucha niedodáiąc álimentu drzewom, násionom, omále pożytku spráwuie. BystrzInfAstrol 23v. Przez ustawiczne odetchnięnie do konserwacyi życia nad wszystkie apteki y codzienny aliment naywięcey służy [dobre powietrze]. BystrzInfElem T 1v.
Przenośnie: Podnieta y aliment tego podziemnego ognia, iest po rożnych lochach ziemi znayduiąca sie siarka, saletra, kamfora. BystrzInfGeogr B2.
2. »substancje odżywcze w organizmie rozprowadzane przez krew«: Według czego notowáć potrzebá, że krew miesięczna w białogłowie nic inszego nie iest, tylko zbytny aliment, ktory w substáncyą rzeczy zkąd inąd nie wstępuie, iáko iest w męszczyźnie nasienie. AlbSekr 28. Białogłowom ciężárnym, boiáźliwi Medycy krwi puszczáć zákázuią, dla subtrákcyi álimentu płodowi. CompMed 35. Trzecia [przyczyna poronień] posty częste, zkąd płod alimentu potrzebnego mieć niemoże. CompMed 532. XLIX. Iż máterya Seminalna po záwiązániu w żywocie mátki, przez nieiáki czas pod swoią zostáie formą. Przez ciepło zaś przyrodzone z fermentowana, witálnymi nápełniona duchy, przyciągáiąc ustáwicznie potrzebny do augmentácyi áliment coraz bierze inkrement. BystrzInfCosm D3. Toż sądzić trzebá o mleku mátek y mamek, że tylko iest álimentem ciałá, iedneyże substancyi co y krew, samym tylko się rożni kolorem. BystrzInfCosm D4v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: BR-K