Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: BROŹDZIĆ, *BRUŹDZIĆ, BRÓŹDZIĆ

Słowniki:
Kn, T, L (XVI-XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643

Formy: bezok. bróździć // broździć; ~ cz. ter. lp 3. os. bruździ // broździ; ~ cz. prze. lp m 3. os. broździeł; ~ nieos. cz. prze. brużdżono

Znaczenia:

1. »robić bruzdy między zagonami albo wykopywać na polu rowy, służące do odprowadzania z niego wody«: Bróździć/ Sulcare [...] Lirare [...] Sulcum altius imprimere, Cicer. Infindo sulcos telluri, Virg. Imporcare [...]. Kn 47. Brozdzić. Sulcare. Wagot. SzyrDict 22. W nizinách y zaklęsłych polách áby bruzdzono, y wodomce podłuż y poprzek według spadku wody dla wymoknienia zboża czyniono. HaurEk 4.

2.przen. »przeszkadzać komu lub czemu, psuć szyki, wchodzić komu lub czemu w drogę«:

Rekcja: z czym o co

Iak głupi skacze [Osman] Ze iusz padł stary Gaur [Chodkiewicz], ktory dotąd brozdzieł Dotąd nam nalezyte Tryumphy opozdzieł. PotWoj 157. Lubo ma [człowiek] wieści [o wierze] niechce bydź swemu posłuszny Szczęściu. ták siła brozdzi nieprzyiáciel duszny. DamKuligKról 113. Toć to iest, co y teraz bruździ, że przyiść nie dadzą do Marszałka elekcyi y do rekomendacyi na wakanse, bo im się coś zdaie, że Dwor nie wszystkieli, to ile trzeba, mieć może głosow, a potym Jure suo utetur. KonSRoz 47. Uważa [gospodarz] ieśli posiane pszenice, Bespiecznie swoie rozścielaią brody, Zagon niebrozdzi, z brodą o granice. DrużZbiór 309.