W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 24.08.2022
Warianty fonetyczne:
AMAZONKA, AMADZONKA
Najwcześniejsze poświadczenie: 1618
Znaczenia:1.mit. »w mitologii greckiej: członkini plemienia kobiet, wojowniczek i łowczyń«: Tyś/ o Gildyppo/ sama w boy wątpliwy/ z wielką śmiałością weszła z Altamorem. W łuk Amazonka opasana krzywy/ żadna tak dobrze nie władnie toporem: Iako na on czas przeciwko strasznemu Ona Krolowi szła Sarmakańskiemu. TasKochGoff 527-538.
Wspominają Historycy Pentesileą/ krolową Amazonek/ męstwa wielkiego personę/ ktora szablą władała/ łukiem strzałą/ barzo dobrze. BirkOboz 31.
Wiódł [Herakles] Woynę z Amazonkami ktore zwycięzywszy Krolową ich poimał pas zniey Rycerski zdiął y zazonę ią dał Theseuszowi Towarzyszowi swemu. PotPrzyp 5.
Kocham cię, choć herb stawa miłości oporem, Pomniąc, co amazonki robiły toporem. Ogniem pierś, czego w starym doczytasz się druku, Przypalały w młodości dla ciągnienia łuku. PotPoczKuk III 399.
◼
Przenośnie:
◼
Ona [Bogarodzica] abowiem pierwsza iest/ ktora tą ścieżką panieństwa wiecznego chodzić poczęła; ona takie/ tak nabrane vfce świetych Panien/ prawdziwych Amazonek/ za sobą pociągnęła. BirkOboz 31.
◼
[Apollo:] Tak niegdy Palant/ tak nieszczęsny y ia Od Amazonki/ ginę tey zdradliwy [Dafnis] Mieszkam? Czemu iey nie gonię co pręcey. TwarSDaf 64.
◼
Woiuyciesz przeciw Bogu/ nowe Amazonki; Biycie zbytkiem na Stworcę mizerne lepionki; Odzieraycie Chrystusa z szat/ czyniąc Ogony. ŁączZwier B4.
◼
A my gdy na Zacny Kleynot Ichm Weyrzemy, Widziemy rzeke szeroko około Zaczny Familiiey Ie Pana Stolnika płynącą; a przecie iednak swego dokazała Pana Stolnika dobyła y [...] od Zywota do Smierczy przypedziła Co rozumiemy iakos to Okrutna Amadzonka ktora takie[go] Męza przy tey rzecze [...] łykamy Smiertelnoscy swey skrępowała. HerbOr 560-561.
◼
Kozo - Lub Ryba [...] tę Rybę wyraża Inamorata, a Koza reprezentuje Amazonkę, albo Inamoratkę często zle cuchniącą trybem Koz. ChmielAteny1755 I I, 532.
◼
Nie tego zdania Swięta Amazonka, gotowa z grzechem, wstydem zaczać woynę (pustelnica). DrużZbiór 166.
2. »kobieta jeżdżąca konno«: Ubiłem na Rusi jedenaście niedźwiedzi [...] od dwóch ich byłem w niebezpieczeństwie, zwłaszcza amazonki córki moje, których salwując, samem się in periculo naraził. ZawiszaPam 171.
Znaczenia niepewne:
1, 2: Amazonka. Amazonin. Amazone. T III 6.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz *AMAZONA.