W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 10.04.2024
GALERA rzecz. ż
Warianty fonetyczne: GALERA, GALLERA
Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVII-XVIII w.), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują
Formy: lp M. galera; D. galery; C. galerze; B. galerę; N. galerą; Ms. galerze; ~ lm M. galery; D. galer; C. galerom; B. galery // gallery; N. galerami; Ms. galarach // galerach
Znaczenia:
Galera francuska z XVII w. (p. Informacje dodatkowe}
1. »okręt wojenny poruszany za pomocą wioseł i pomocniczo żagli«:
Dniá 30 Páźdź: przyszły galery Weneckie dwie/ tákże po towáry/ iáko y pierwsze cztery/ ktore iuż náłádowáne stały. BreyWargPereg 84. A sam Kápitan Márek pobiegłdo przodku galery: gdźie był Mustáfá rodem Neapolitáńczyk/ ktory niewiedźiał co się dźiało/ bo Galerá nákrytá byłá: rozumiał tylko/ że to iáki rozruch miedzy więźniámi/ co nie nowiná miedzy niemi. OpisGal A3. Opisánie krotkie Zdobyćia Galery Przednieyszey ALEXANDRYISKIEY, W Porcie v Metelliny; Zá spráwą dzielną, y odwagą wielką, Kápitaná MARKA IAKYMOWSKIEGO Ktory był więzniem ná teyże Gálerze, Z oswobodzeniem 220. Więźniow Chrześćiáń. OpisGal A. Szło potym cztery stá koni podwodnych stroyno bárzo/ od złotá/ srebrá/ y kámieni drogich militanter vbránych wyszło/ y szesnaśćie Gáler żołnierzem nápełnione/ dźiáłámi/ prochámi/ y żywnośćią/ ná czarne morze ku Dunáiowi [...]. StarWyp A3. Ták ármuiac Gálliony, ták ármuyćie Okręty y Gallery, wy woienni Kápitanowie u WOienniká vczćie się woiowáć. AndPiekBoh 109. Galera. Galeere.galére. T III 359.
a)w lm »niewolnicza praca przy wiosłach na takim okręcie «: [...] Turek pod obronne y potężne miásto Fámágustá szedł/ ono przez cáłe iedenaśćie mieśięcy srogo y okrutnie obległ/ siedemdźieśiąt szturmow przednim utráćił/ á ná trzydzięśći tysięcy człeká/ áż ná ostátek zá pewnemi kondycyámi mu śię poddáło/ áczkolwiek tych/ niewierny Bászá Mustáfa/ tym co się poddáli/ niotrzymał/ gdyż ich wietszączęść w okowách ná gálery posłał/ niektore tesz nędznie pomordował/ miedzy ktorymi był osobliwy ieden Brágádyn/ ktory miástá defendował/ tego ten Turan/ gdy mu pirwey nos y uszy pourzynáć kazał/ żydowi iednemu potym odrzeć dał y roskazał. FurUważ Fv. Ja, com podatków rozlicznej dał mody, Już bym się z galer dokupił swobody. PotFrasz4Kuk I 323. Ja warcaby albo gram karty na pokoju, A chłopek na mnie robi do trzeciego znoju, Robi z dziećmi i z żoną, przymierając głodu, Robi od wschodu słońca aże do zachodu, Robi zbity: leż, panie, ni ocz się nie staraj. A któż by głupi za świat frymarczył się na raj? Gdyby mi jeszcze niebo chłop wyrobił potem, Wykupiłbym się z raju, jako z galer, złotem. PotFrasz1Kuk II 160. Inne Czary są nieprzyiacielskie, na zgubę czyią directe ordynowane; Iakoto był według Delriona czarownik ieden, ktory niewolnikow ná gálery dekretowánych, dusze sobie kupował, biorąc od nich cyrografy, daiąc im po kilkanaście czerwonych złotych, y uwolnienie z galer, a tym czasem ich truł, áby im kontraktu niedotrzymywał. ChmielAteny III 234.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Informacje dodatkowe: Plik Gallery La Reale.jpg zaczerpnięty z Wikimedia Commons – repozytorium wolnych zasobów.
Autor: WG