Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: AMETYST, AMATYS, AMETYSZT, AMATYST

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: lp M. ametyszt // ametyst // amatyst // amatys; D. ametystu // amatys; B. uż. nżyw. ametyst; ~ lm D. amatysów // ametystów

Etymologia: <łac. amethystus, z gr.>

Znaczenia:

»kamień półszlachetny, przezroczysty, koloru fioletowego lub ciemnoczerwonego, odmiana kwarcu«: Przy wielkiey górze Ryzenbergu, Ametyst wyborny sie bierze. RoźOff H2v. Amétyszt/ kámien drogi iásno brunatny [...]. Kn 6. Sztuka amatys, na ktorey Krzyż biały naturalny. ArchRadziw 1638 176, 21. W drugiey Szafie Krzyż także wielki ze złota w ktorym iest Amatys większy niż Gęsie Iaio niepodobna iako czysty y sliczny. SobTDzien 41v. Jeżeli chcesz mieć dobre wyrozumienie zmysłom podległych rzeczy, y nie upić się prętko, abo piiąc cale być trzezwym, weś kamień nazwany Ametyst, a iest purpurowego koloru, y lepszy się rodzi w Indyey; a służy przeciwko piiaństwu, y dobry w naukach czyni dowcip. AlbSekr 248-249. AMATYS Kamień drogi koloru szarłatnego. DanKolaDyk I, 93. Topaz, Amatyst, Chryzolit z Szafirem, Perły w białości kontruią z Papirem. DrużZbiór 253.