Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: lp M. m alabastrowy; ż alabastrowa; n alabastrowe; D. ż alabastrowej // alabastrowy; B. m nżyw alabastrowy; n alabastrowe; N. ż alabastrową; Ms. ż alabastrowej; lm M. nmos alabastrowe; D. alabastrowych; B. nmos alabastrowe; Ms. alabastrowych

Znaczenia:

1. »zrobiony z alabastru«: Korzeń biały/ á iáko Alábástrowy łsnący/ ná pálec wzmiąsz [ma omieg]. SyrZiel 1381. Alábástrowy słoiék/ z álábástru. Alabaster [...] alabastru[m] [...] Onyx [...]. Kn 5. De Gemmis [et] Lapidibus Alabastrites [...] praeciosis Alabastrowy. GuldOn 38. Koscioł wysoki ani dościgniony, Okięm, ni zadną ręką urobiony, Ale z natury iedno własne ciało Alabastrowe w nim się wydawało. OblJasGór 141v. W Rzymie Miasto Gałeczek i paciorkow szklanych, zazywaią paciorkow alabastrowych. SekrWyj 61. Paciorki alabastrowe okrągłe, tu i owdzie po bokach zpiłuią na nierowności, według upodobania. SekrWyj 61. Grob Ernesta An. Colen. z Miedzi wszytek robiony. Ambona Alabastrowa sliczną sztuką. SobTDzien 17v. Dwa słupy w ołtarzu, gdzie Venerabile, alabastrowe, bez spajania z jednéj sztuki [w kościele św. Marka w Wenecji]. ZawiszaPam 80. [...] kolumny porfirowe, marmurowe, alabastrowe, misterném wyrabiane rznięciem [w pałacu, którego właścicielem był don Livio Odescalchi]. ZawiszaPam 96. Cyborium wielkiego Ołtarza iest ná czterech kolumnách alabastrowych. ChmielAteny II 184. Alabastrowy. Albastern. d'albatre. T III 4.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ maść alabastrowa (sz. zm.): Przystąpiłá do niego [Jezusa] niewiástá/ májąca słojek álábastrowy máści bárzo kosztowney. BG Mt 26, 7. Przystąpiła do niego [Jezusa] niewiástá máiąca słojek Alábástrowey máści bárzo kosztowney/ y wylałá ią ná głowę iego gdy siedział u stołu. KalCuda 126. Oleiek z ziarkow brzoskwiniowych z maścią alabastrową zmięszany [...] pomoc ci przyniesie. BeimJelMed 126. Powierzchownie maść Alabastrowa na skorce miękkiey roztarta y na boleiące mieysce przyłożona wielce pomaga. BeimJelMed 203.

◼ Przenośnie: ◼ Poddymając na piersiach przystuły, Czegom pragnął żyw, w tej alabastrowej Jaskini czekać będę formy nowej. MorszAUtwKuk 171.

2. »biały jak alabaster«: Antymoniowy/ [...] sed ad colore[m] alludit [...] iákoby álábástrowy. Kn 7. I usta masz rubinowe, I rzędy zębów perłowe, I ciało alabastrowe. MorszAUtwKuk 18. Ciało z pieszczonych lilij ułożone Niebiosa same na zazdrość budziło, Alabastrową cerą ozdobione [u Pirama]. LubSPir 6. Dodáie uśpioney Sen wdzięku twarzy, á dla odrzuconey Z gorącá száty, od piersi y szyie Alábástrowey: blask na koło bije [o Wenerze]. ClaudUstHist 49-50.