Etymologia: <tur. divan '1. kancelaria lub rada przyboczna władcy lub dygnitarza; 2. posiedzenie takiej rady'>
Znaczenia:
1.»w Imperium Osmańskim: rada doradcza sułtana i innych władców; posiedzenie tej rady«: Ma te prerogátywe Poseł Angielski, ze gdy bywa u Cesárza, ábo w Dywánie i Rápir zá nim noszą, czego nie máią drudzy.TwarSLeg59 marg. Niedawno y w Szaraiu piiani napoły/ z Ciorbą razem Cesarską rozrzućili stoły: Po wielkim wrzask niezwykły rozlegał się gmáchu/ Ze rozbity y Dywan/ y Cesarz był w strachu.TwarSLeg72. Amurat [...] Daie buiurdun Baszy aby na Dywanie Sprawę czynił o sobie a iesli niestanie Mieczem go konac grozi.DrobOpow187-188. Ták się tym Bektás vkontentował/ iż rozumiał że mu może bespiecznie dufáć/ y że prawdziwie do ich ligi się przywiązał/ ták dálece/ że częścią tym vbespieczony/ częścią nádęty własną potęgą/ á lekce ważąc Wezyrowe siły/ ktory zdáło się ná ten czás że mu szkodzić niemogł/ pożegnał go/ y rospuścił Kałaba Dywan, to iest Czerniecką tę rádę.RicWielJMon18. Urzędy ziemie wołoskiej [...] Armasz wielki, ciemnice pod jego rządem. On egzekwuje śmierci przez dywan nakazane. Chorągwie, buńczuki pod jego staraniem.CosHistCzam301. Co pomieniony misjonarz starszy u Cesarza, jako pana pobożnego, łatwo pod płaszczykiem żarliwości o honor Boski wyrobił, że zrzucono miesiące mahometańskie z kościołów katolickich. O czym dowiedziawszy się Porta Otomańska składa Dywan, to jest sejm generalny, na którym proponuje, że nam Gaurowie nie
dotrzymali traktatu, ponieważ insignia naszego Mahometa z kościołów swoich pozrzucali.DyakDiar37. Znaczna także część Dywanu pretenduje woyny, zaczym niebardzo tu ufaią tym apparencyalnym demonstracyom chęci do pokoiu.MerkHist117. Porta ná Dywanie mianym 28. Maij. Woynę Moskwie wypowiedzieć kazała. Wszyscy Ministrowie Sołtanscy y sam Cesarz będąc przytomni na Sali Saraju Sołtanskiego Bunczuk przyniesiono Ktory Dwunastu Mołnow Benedykowáli z wielkiemi ákklamácyami Ludu całego.MerkHist1047. Urzędy ziemie wołoskiej [...] Armasz wielki, ciemnice pod jego rządem. On egzekwuje śmierci przez dywan nakazane. Chorągwie, buńczuki pod jego staraniem.BystrzInfArch301. Ale też tę piawkę y gębkę nápitą likworem złotym, często Cesarz pod pretextem pożyczenia wielkiey summy, wyciska. Ten kilká rázy w tydźień pompatycznie in aſſiſtentia ieźdźi ná Dywan, aliàs ná Rádę, wielką y Sądy, do Saráiu z drugiemi Wezyrámi kollegami.ChmielAteny II484.
▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲ sala Dywanu: Solenny potym traktament bywa na Sali Dywanu, gdzie Przednieysi Urzędnicy Cesarskim Stołem uczczeni bywaią.ChmielAteny1755 I1105.
▲ Dywan Wielki: Na Dywanie Wielkim mianym in praesentia Cesarza Tureckiego, Moffty, Kaimakan y wszyscy Ministrowie Porty, decydowano [...].MerkHist2/103-104.
2.»w Imperium Osmańskim: budynek lub pokój, w którym odbywały się spotkania rady sułtana lub innych władców«: Dywanu tureckiego grandeca.TwarSLeg184 marg. ROZDZIAŁ XI. O Wezyrze Wielkim, y powinnośći iego, o innych sześćiu Wezyrách do Rády należących, y o Dywánie, to iest mieyscu, gdźie się Sądy odpráwuią.
RicWielJMon52. Kiedy Wezyr iedzie ná Dywan, (iest to Pokoy w Sáráiu do Sądow y do rády náznáczony) bywa záwsze przy nim kupá Ciauszow z Rothmistrzem swoim/ y siłá innych ludzi godnych/ ktorzy go prowádzą [...].RicWielJMon54. Zá drugą brámą Saráiu pierwsze mieysce bierze DYWAN: to iest Gmach publiczeney [!] audyencyi, Rády, Sądow, z obszernemi Sálami.ChmielAteny II475.
3.»gruba tkanina wełniana; kobierzec«: Dywanami Złotemi Srebrnemi Ziemia usłana.PasPam260v. Staroświeckie piktury, sztuki w twardym rznięte Porfirze, więc po ściánach, szpálery rospięte; Złotem dziáne dywány, iedwábne kobierce, Oczy rwáły y ludzkie weseliły serce; Ale skoro Argenis, á z nią Panien zgraie Weszła, Radyrobánes y Archombrot taie.BarPotArg1697300. Toż iáko sie opuści kęs do páwimentu Ono niebo, raz dęta, drugi raz wokalna, Toż trębacze, muzyka toż instrumentálna Sili sie: áż máchinę złote spuszczą sznury, Ná gładkie y dywány usłáne marmury.BarPotArg1697421. Do KONIUSZEGO też dyspozycyi należą, karety, kolaski, karawany, wozy, dywany, żelaza, lewary, Stelmachy, Rymarze, Kowale, á naybardzey Pacholcy karyciani, wozowi, aby karety, chędożyli, ich pilnowali w wozowniach, maiąc, szczotki, trzepaczki, miotełki do chędożenia, item pochodnie, latarnie, wáchle.ChmielAteny III482. Handel Persow iedwabie, dywany, kobierce, pasy.ChmielAteny IV520. Obracaią się na południe, gdy się modlą, kamień kładą pod dywan na pámiątkę grobu Machometowego; a na nim kładą koronkę, Alkoran, y grzebień, którym sobie przed modlitwą brody czeszą.ChmielAteny IV522.
Znaczenia niepewne:
1 a. 2: [...] do tego czásu Czársysy ná Duwánie [!] nie záśiada gdyż się iescze nievspokoiło/ bo wszytkie insze Vrzędniki náznáczono.BuntCaraB.