W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 01.03.2024
BEŁKOT rzecz. m
Słowniki:
SXVI, L (XVII), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn, T nie notują
Formy: lp M. bełkot; B. uż. nżyw. bełkot; N. bełkotem; W. bełkocie; ~ lm D. bełkotów
Znaczenia:
1. »człowiek prędko i niewyraźnie mówiący, zacinający się w mowie«: Kufla kiedy dopadniesz, także i śklenice, Choćby było garniec w niej, wywróć ją na nice – Kiedyć się mózg zagrzeje, przydzieć fantazyja, Każdyć po trzeźwiu błazen, także jako i ja. W ten czas nie żałuj gęby, a zostań bełkotem. DzwonStatGrzesz 280. Máldonat powiáda, że to nie był właśnie niemy, ále [...] Bełkot, mowił ći, ále niedokłádnie, mowił ći, ále źle, niecnotliwie, bodayby był milczał. Bełkoćie, Bełkoćie, źleż to srodze gadasz, poki ręká Páńska ná tobie nie postánie, tákiem ty umrzesz. MłodzKaz I, 433. Drwi trzy po trzy, lada co prawi bełkot, że się Za mówcę uda, ślina co do gęby niesie; Wierzchu drugi w honorze nowym nie dokłada — Dziwna chłopu wątroba, że mięsa nie jada. PotFrasz2Kuk II 373. ARISTOTELES Stagirita Stagirites, albo toiest rodem z Stagiry Miasta Macedońskiego, Syn Nikomacha Medyka y Fastiady Filozofa, Dyscypuł Platona, ale supra Magistrum, ktorego słuchał lat 20 w Atenach, Peripatetykow Xiąże, wzrostu małego, garbaty, bełkot, Alexandra wielkiego Krola Macedońskiego przez lat 10. ChmielAteny III 576.
2. »niewyraźny szum, hałas, odgłos podobny do bulgotu«: Toż co żywo do skruchy, w czym sumnienie ruszy, Bogomyślnym kapłanom cicho kładą w uszy, Którzy tam i sam jeżdżąc, jeśli kogo łudzi, Od napaści szatańskiej animują ludzi, Na tym placu, z którego ognistymi koły Człek może z Eliaszem wniść między anioły. A już hałła tatarskie, jaki wrzące garce Bełkot czynią, zagłusza; już poczyna harce, Już się błyśnie po płaskim bystry bułat błoniu. PotWoj1924 135.
3.ekspr. »lichy myśliwski pies gończy, ogar, który dużo szczeka«: Minie stopę chart, kondys i brytan zajęczą, Skoli ogar, ledwie wiatr doleci mu cuchu, Aż pełna wrzawy knieja, pełen bór rozruchu. Będzie też drugi bełkot i za ptaszym lotem Szczwacze zwodzi i knieją napełnia łoskotem. PotFrasz4Kuk I 217. Gdyż ja mam szpital dla psów dobrych i starych, dając im pain des graces, tak wywłok, przyjemców, bełkotów, osobców, żadnego w tak licznych psiarniach z świcą szukając, nie znajdzie. RadziwHDiar 176.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
BEŁKOT m
Formy: lp M. Bełkot
Znaczenia:
nazwa osobowa »przydomek«: Prokuratorem był od Prawa, Pochlebca z jedney strony, z drugiey strony Bełkot ktorego jednak scżyrośc powiadała, ze niepotrzebuje, a będąc pytana, znali się do tego w cżym ją obwiniają, rzekła: znam P. P Sędziowie, y przydała, otom tu jest inacżey mowić niemogę, Boga na Swiadectwo biorę. KomPetrozLab H4. A gdy sobie tu przed Sądową Iżbą odpocżywam, y Oczu przecieram, widzę wielu przychodzących z sprawami do Sądu, a oto przeciwko kazdemu, wnętże Prokuratorowie, Bełkot, Pochlebca, Krzywowiedz, Prawociąg, wybiegając ofiarują swoję Usługę, niejaką kto ma sprawę, ale jaki Mięszek naprzod upatrując. KomPetrozLab H5. Nád to, widział źe mu Pánowie Włoscy nie byli przychylni, y wiele się Rzymiąn od niego oddáliło, ktorzy szli zá Ludwiklęm [!] Niemieckim, y Káriolománem Synęm iego. przeciwko Ludwikowi Balbus, álbo Bełkot ná zwánemu, ktorego chciał Papież ná Cesárstwo podwyźszyć przeciwko ich woli. MaimSchiz 152. Succesores iego byli: Ludovicus Pius, Carolus Calvus; Carolus Crasus, Ludovicus II. názwiskiem Balbus, alias szeplunieiący Bełkot, Carolus II. simplex Ludwik IV. Transmarinus, iż z Zámorza, to iest z Anglii ná Tron Francuski wokowány. ChmielAteny II 60. MICHAŁ II, Balbus, alias Bełkot, z podłego urodzenia. ChmielAteny1755 I 476-477. LUDWIK III Balbus, alias Bełkot, Karola, przeszłego Syn; ukoronowany od tegoż Iana Papieża, rok tylko panuiący, Miesięcy 6, prostego serca, spokoyny, Sprawiedliwy, skończył życie R. P. 879. ChmielAteny1755 I 512.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: DL