Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »z niechęcią, z obrzydzeniem«: Ckliwié/ brzydząc śię/ Fastidiosè, vel fastidiosus facere aliquid: fastidiosè aliquid spectare in aliquo […]. Kn 85. Iest w-tobie [lenistwo] ieślić modlitwá ckliwo idźie/ i sen się ná niey żrywa/ i niespokoyno i niegorąco vchodźi. DrużbDroga 49. Oto czynię co chcę/ idę gdźie chcę/ śpię kiedy mi się chce/ i iáko długo chcę/ w-iedzy i w-pićiu/ w-śmiechách/ w-żártách/ w-rozmowách sobie wygadzam/ iáko chcę/ co vszom/ co rękom/ co smákowi/ co powonieniu/ co oczom/ co pomyśleniu/ co sercu źiemskiemu/ lubo i miło/ tego ia sobie chętnie pozwalam/ á przykrośći wszytkie prętko i ckliwie od śiebie odmiátam; á tákić pewnie pilnośći około dogod/ i wczásow dusze moiey nie záżywam/ / i owszem ábo wzobki/ ábo że zwycżáiu/ ábo dla ludzkich oczu/ ábo z-tęsknicą i z-oźiębłośćią one odpráwuię. DrużbDroga 211. Ckliwie, adv. eckelhaft, mit Eckel. avec dégoût, à contre-coeur. § ckliwie to iem, to czynię. T III 150.

2. »z utęsknieniem«: IEśliś głowy nádfrasował Ważnym czynem/ gdyś prácował Rozumem; ciáłem álboli/ Spárcie tey/ Oyczyźnie gwoli: Ieślić Márs w ninieyszych chwilách/ Ná Lechowych Thermopilach/ Vprzykrzył się; żeś ku sławie Záwsze czyn miał w iego wrzáwie: Ieślić o swym Ceres żniwie Mozg zemdliłá, myśląc ckliwie/ Abyć przyszłá z nieubogiem W twoy dom Amalthei rogiem: Ieślić y Mysliwe dźiło Dyánny się nádprzykrzyło/ I domowym mącąc mirem Iákiem ćię Lar nápasł tyrem; Tu śie zabaw. GawDworz 3 nlb. W Grunewaldenskich polach zatoczy [mistrz krzyżacki] tabory Sam tckliwie poządaiąc do potyczki pory […]. DrobOpow 108. To iednak uważyć należy, że we wszystkich tych sektach, ktore rozliczne miały principia swoie, znaydowała się iakaś praedilectio Punktu honoru, czy to Praesumptionis, czyli immortalitatis famae, y nietylko samiż chwytali się ckliwie tego punktu, ale też potrzebnym go do szczęscia uznawali, tak iż y w nieszczęsciu, y w mękach, y w ostatniey zgubie, przywłaszczyć go sobie usiłowali. DembowAPunkt Cv.

CKLIWO, CKLIWIE
w funkcji predykatywnej

Formy:

Znaczenia:

1. »jest niedobrze (na żołądku)«: Wśiada ná okręt lubo przyrodzoną naturze ludzkiey ćiekáwośćią lubo nienásyconym sławy nabyćia prágnieniem uwiedźiony Passagier/ odbiia się/ co tylko od brzegu podnoszą márynarze żagle/ dant carbasa ventris: biedźić się dopiero z-myslą nieborak poczyna/ widząc nie żart/ ckliwo na żołądku/ chwyta zazdrościwymi oczymá ubiegaiące lądy/ radby powroćił/ álbo ptakiem pod niebo wylećiał/ álbo rybą w głębokośći upłynął. prożna radá/ bieży nádętymi skrzydłami okręt/ porze i rozbiia zastępuiące morskie wały/ terraeq[ue] urbesq[ue] recedunt, zá wiátrem/ zá przypadkiem bieg trzymáć potrzebá. PisMów II 20. Więc co przytknie do gęby, to patrzy, to słucha, Więcej nie połknie, tylko jako jedna mucha; Za każdym razem kląśnie i oka przymruży, A mnie tym bardziej ckliwo, im smakuje dłużej. PotFrasz1Kuk II 34. I goście, i gospodarz pijany jak buba, Z piwnice, to najmniejsza, poszło z winem piwo, Nazajutrz głowa boli, na żołądku ckliwo, Jakoby mnie najcięższą zmordowano chłostą. PotFrasz1Kuk II 73. Pomyśliwszy, usiędę. Na wąpiu mi ckliwo; Aż chłopiec w guńce stawia na stół z kuflem piwo. PotFrasz3Kuk II 599. Ckliwo mi, ckni mi. 1) mir wird übel [...] 1) j’ai mal au (de) coeur; le coeur me défaut [...]. T III 150.

2. »jest przykro, ciężko, nudno«: Ckliwo mi/ ckni mi śię/ tr. Fastidio […]. Fastidire etiam rectè factis. Nauseo […]. Nauseare atq[ue] ipsum sibi displicere […] v. Zwiia mi śię. Kn 85. Aż nam znowu w kościele dłużej siedzieć ckliwo; O mięsie myśląc, kwapi do stołu co żywo: I nabożeństwo z głowy wyleci, i kościół. PotFrasz3Kuk II 573. Jadę z jednym na kontrakt do Krakowa panem. Więc że był w sprawach ciężkim i niewyskubanem, Siedzę tydzień na jego, siedzę drugi, słowie, I z końmi, i z czeladzią, ckliwo mi, w Krakowie. PotFrasz3Kuk II 637. Lubo mu na sercu ckliwie, że w długiej ekspektatywie Widzenia prolongacyja, gdy każą - pacyjencyja. StanTrans 92. Do siárczystego wrzucieł, oboię to kwásu: O iákoż tám bolesno, iáko będzie ckliwo Kiedy ie będzie z skory bez koncá dárł żywo [...]. PotPocz 108. Niemász ktoby witał, Wszędźie iákby chwytał, Wszędźie okropno, posępno; y grubo A co naywiększa ckliwo y nielubo. Iuż się w wásze progi, Niechcą spieszyć nogi Y prawdźiwie się niemász po co kwápić, Tylko żeby się łez náieść y nápić. ChrośTreny 30. Olbrzym przed Miástem áż ku bramie przychodząc/ pośmiewániem głosem pokrzykáł/ iż przećiw sobie nikogo ták długo nie báczył/ tęskno go było schadzáć/ ále ckliwiey mieyskim się gotowáć. HistOt D4. Ckliwo mi, ckni mi. [...] mir eckelt, mir grauet. [...] 2) je me dégoûte; il me rebute; j’ai du dégoût. T III 150.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]