ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 14.02.2024
WROTYCZrzecz m albo ż, WROTEZrzecz m
Słowniki:
Kn notują
SStp, SXVI, T, L, SWil, SW, SJP nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Formy: lp M. m wrotycz // wrotez; D. m wrotyczu; ż wrotyczy // wrotycze; N. ż wrotyczą; Ms. ż wrotyczy; ~ lm M. m albo ż uż. nosob. wrotycze
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji...Wźiąć liśćia mnieyszego álbo średniego Biedrzeńcá/ tákże drugiego/ ktory namnieyszym álbo kędźierzáwym zowią/ po półtory gárśći/ Kozłku/ Rzepiku/ Kárdusu/ álbo Tureckiego Czubku liśćia/ Kurzego źiela liśćia y korzenia/ Wrotycze po gárśći/ Naśienia Biedrzeńcowego/ Anyżowego/ po połtorá łotá/ Konopi źielonych liśćia młodego y z bylim ośm łotow/ wszystko pokráiáć... SyrZiel 69. Soku pełne pachniącego: Ieden Pręt z śiebie wysoko pusczáiąc/ miąszkośći Zápalicżki: Poniekąd czczy/ mocny/ prosty/ źielony/ żłobkowány/ á gęsto kolankowáty: Od ktorych liśćie gáłęźiste/ po iednemu zosobná pochodźi: wielkośćią/ miąszością y gęstością/ świniey wszy podobne: Tym kształtem iáko w Wrotyczy/ álbo w Orzeszku/ ktory y Kropidłkiem zowiemy. SyrZiel 143. Też máść ná tesz rány świeże tym sposobem może bydź vczyniona: Wźiąwszy Rzepiku/ Zánklu/ Krwáwniku/ Babki/ czerwonego Zywokostu/ ktory czerwonemi Głowinkámi zowią/ Wrotycze/ Głowienek modrych/ Fengreku/ czerwoney Bukwice/ Ięzyczkow babczánych/ Boćiánich nożkow/ Chebdowych pączkow/ álbo wierzchołkow/ kwiećia z Głogu drzewnego. SyrZiel 278. Dziátki máłe podkłádáć Wrotyczą dobrze/ dla rozmaitych złych przypadkow. SyrZiel 812. Wrotycz ziéle/ Parthentum mas, Matthiol. Iuni. Athanasia [et] Tanacetum. Kn 1289. Tanacetum, Athanasia. Steinfaren [...] Wrotez. GuldOn 17. ZIołá rożne podczás Wiosny y Látá zbieráć, Konopi Płoskonek młodych wybráć, zagonow 3. álbo 4. Olszowe[g]o liśćia młodociánego lipkiego, część Rdestu, część Tátarskiego żiela częśc Grzebieniowego liśćia, kopytniku, tylko niewiele bo purguie, Dźięgielu, Wrotyczy, Paproci wielkiey co w leśie rośnie korzonek, ieden álbo ze trzy, to wszystko w piecu vsuszyc piekárskim... HaurEk 31. Álexipharmaa, to iest lekárstwá broniące zárázy, y one wypędzáiące, są proste te. Korzenie Dźięglowe, Kozłkowe, Tormentilli, Cardui benedicti, samo źiele, Iva arthetica, Diptan, Ryta, scordium, po polski Czosnkowe źiele, polná Dryakiew, Biedrzeniec, Przetácznik, Nogietek, Wrotycz, Cytwar, korzenie Mistrzowniku, Gentiana, Jáłowiec, Orzechy włoskie... PromMed 191. ...zmieszawszy, nákryi szpuncikiem, przysmasz w goracym popiele, potym rozkroy, tym co wewnątrz iest posmáruy skronie, nozdrze, pierśi, pępek pulsy, iest rzecz doświadzona. Item. Weś Rhabar. dr 1. Senesu y Agaryku po dwá skrupuły Cytwarowego nasienia, Koraliny, wierzchołkow Wrotyczu, po skrupule. CompMed 255.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: wrotycz włoska: NIektorzy Kocánki żołte z złocieniem ktory Grekowie Chrysokome zowią. Drudzy z Włoską Wrotyczą/ ktorą ciż Helichrysii miánuią/ záiednoż mieć chcą/ ále niesłusznie. SyrZiel 1354. Rádostká ziéle/ Wrotycz Włoská. Heliochrysos, f. Heliochrysum, al. Helichrysu. Kn 908. Wrotycz Włoska/ v. Rádostká. Kn 1289.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK