W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 31.01.2020
*BUJURDUN rzecz. m
Warianty fonetyczne: *BUJURDUN, *BUJURDAN
Słowniki:
L (bujurdan, bujurdun; XVII-XVIII), SWil (bujurdan, bujurdun), SW (bujurdan, bujurdun) notują
SStp, SXVI, Kn, T, SJP nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1633
Formy: lp B. uż. nżyw. bujurdun; N. bujurdunem // bujurdanem; ~ lm M. uż. nosob. bujurduny; B. uż. nosob. bujurduny; N. bujurduny
Etymologia: <tur. bujuruldu 'rozkaz lub rozporządzenie paszy'>
Znaczenia:
»pisemny rozkaz, szczególnie wyrok śmierci, podpisany przez sułtana«: Po śmierci Achmetowey o coś oskárżony [Gracjanus]/ Od zawisnych Emułow do przeiásney Brony: Czym zaraz z Buiurdunem spadszy Działáłyie/ Przyniosą mu siekierę ná vcięcie szyie. TwarSLeg 14. Buiurduny, w Turczech są Ceduły śmier ci, z podpisem Cesárskim: ktorą komu oddádzą Dziáłałye, to iest siepácze: powinien tą submisse przyiąć, iako wyrok Boży. TwarSLeg 14 marg.. Buiurdun mu [Koreckiemu] śmierci oddádzą [działałyje]. TwarSLeg 35 marg.. Ale wy przecie gorą? Y ieśli wam dłuży Z Pány Ottomáńskimi igraszka popłuży? Ze dawnieysze przyczyny ze dwuletnią onę Z Wołoskim Grácyanem praktykę wspomionę? Wászym on naprzod duchem nápuszon oszálał/ Y tyle krwie szláchetney Muzułmánskiey przelał: Porzezał Dziáłáłye/ zdrápał Buiurduny/ Zdrádzieckim iednák dziłom [!] nie dáł Bog fortuny. TwarSLeg 94. W tymże zamku i naszy dotąd więźniowie siedzą - gdzie ich kinie Fortuna, jeszcze nic nie wiedzą: raz ich cieszy nadzieja, że prędko wynidą, raz, że po nich siepacze z bujurduny idą. TwarSLegK 183. Chciałem ja przecię zwlec jeszcze który dzień i zmieszkać dla weryfikacyjej i melijoracyjej pakt, ale 4 iunii przysłał do mnie wezyr z ostrym bujurdunem czterech czausów w te słowa: "Pośle polski, jeśli chcesz posłem wyjechać tak uczciwie, jakoś przyjachał, jedźże dziś o zachodzie Słońca, albo jutro o wschodzie; jest to wola nie tylko wezyra wielkiego, ale i cesarza samego". MiasWLeg 95-96. Z drogi od Dunaja bieżał czausz jeden do Jass z bujurdanem od wezyra, żeby mię Lupuł hospodar inaczyj przyjął i wyjachał przeciwko mnie nagradzając pierwszy error. MiasWLeg 99. [...] Amurat [...] Daie buiurdunBaszy aby naDywanie Sprawę czynił o sobie a iesli niestanie Mieczem go konac grozi [...]. DrobOpow 187-188.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz bijurdun.
Autorzy: JCh, WM