.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
gwałt czynić komu czemu (
sz. zm.) »naruszać coś, postępować wbrew czemuś, zmuszać siłą, przemocą kogoś lub coś do czegoś; szkodzić czemuś«:
Ach wdowo, twym źrzenicom gwałt czyni płakanie [...]. GrochWiersze 142.
A wprawa szczeniąt dwojaka jest [...] W obojej wprawie trzeba pilnować, żeby im gwałtu nie czynić, a żeby przecię zawżdy sobie dopracowały. OstrorMyślTur 13.
[...] on Zołnierz Stáropolski [...] o roskoszy niedbał/ gwałt sobie práwie czyniąc/ nieukáiał się áż uczciwości dogodził [...]. StarPopr 130.
Gwałt/ Vis [...] Gwałt komu czynić. Vim facere, inferre, adhibere alicui. Vim et manus alicui inferre: afferre vim alicui. Vi agere: vi geritur res. Vim contrà Rempublicam suscipere [...] Oppressio [...] Per oppressionem aliquid eripere alicui. Violentia [...] Violentiae impetu opprimo [...]. Kn 218.
Iednak żeby lżeyszy był grzech idącym zá pospolstwem/ y żądzą swoią/ zimney wody napoy bespiecznie pozwolić się nie może/ iedno 1. We dni naygorętsze. 2 Prácowitym/ y ktorzy wnętrze máią iákoby vhártowáne; nie tym ktorzy proznowániem/ ábo ná łożku/ niewiele chodząc wiek trawią. 3. Zołądka dobrego/ stráwnego/ nie bolewáiącego. 4. Dłuższy czás ná wypicie zimny niż ciepły náznaczáiąc/ y godzin w piciu przedłużáiąc/ nie oraz mu gwałt czyniąc. PetrJWod 32.
[...] ták też właśnie u nas wolność iest w niewoli u siebie/ y sámá sobie gwałt czyni/ gdy dla iednego przeczącego, zgodá wszystkich rozrywáć się musi/ y ieden drugiemu ze ták rzekę, manus inferre videtur. OpalŁRoz E4v.
A gdy go drudzy zakonnicy nápomináli/ áby sobie nie czynił gwáłtu/ y niepsował zdrowia ták wielkimi mortyfikácyámi. Odpowiedział. Iákoż mi żyć bráciszkowie moi każecie; ieślim się ták bárzo mátki moiey záwstydał/ ktora mię strofowáłá o swowolne życie moie/ á coż rozumiecie/ iáko się będę sámego Sędziego strásznego sromał y lękał? [...]. StarKaz II, 622.
W káżdey spráwie od máłych rzeczy postępuiemy/ abysmy przyrodzeniu gwałtu nie czynili. HercBan 24.
Kiedy się tak P. Bogu podobało, aby na tym świecie cierpieć [...] przyjmujmyż to od Niego wdzięcznie, by też sobie największy czyniąc gwałt. SobJListy 431.
Straż Anyelska podobna Pedagogowi dorosłego iákiego Pąnięciá [!], ktorego radby iák nalepszym widział, y do tego pobudza, łágodnie námawia, ále gwałtu niwczym nie czyni. TylkRoz 329.
Skarzo się na mnie na publicznych kongresach ze Ihm. krzywdy y Gwałty czynie [...]. RzewKor 33.
Na koniec ieszcze raz przestrzegam, a żeby się od zbytnich utrzymać lekarstw, ktore chorobie gwałt czynią. BeimJelMed 94.
[...] aby [...] przekupniom krzywd, y gwałtu nie czynili [...]. ArtWoj 113.
Gwałt. 1) Gewalt; Gewaltthätigkeit [...] 1) infraction, violement, violence, violation, force [...] § 1) [...] gwałt komu czynić; gwałt czynić ludzkiemu sumnieniu grzech wielki [...]. T III 438.
Gwałt [...] Gwalt komu czynić/ Vim facere aliqui, einem Gewalt anthun. DasHünDict Uu iijv.
▲
gwałt uczynić komu czemu »dokonać przestęstwa na czymś; zmusić kogoś do czegoś«:
Przyuczyć się iey, życzyłbym káżdemu, Przełamáć nałog, gwałt uczynić sobie, Choć y z trudnością, sprzeciwić się złemu; Będzie ku zdrowiu, y życia ozdobie. PromMed Przemowa 3.
[...] gwałt uczynił czerkwi naszey, ze powałę wyłomał y drabinę spuscił do czerkwie, ktory miał czerkiew nasze złupic y wydrzec [...]. AktaMusz 36.
[...] gwałt vczynieł czerkwi naszey, ze nie drzwiami wchodził ale przes powałę czerkiewną wdzierał sie [...]. AktaMusz 37.
▲
zadawać sobie gwałtu »zmuszać się siłą do czegoś«:
Gwałt. 1) Gewalt; Gewaltthätigkeit [...] 1) infraction, violement, violence, violation, force [...] zadawać sobie gwałtu. sich Gewalt anthun. se faire violence. T III 438.
▲
zadawanie czemuś gwałtu »zmuszanie czegoś siłą do czegoś«:
Dla tego rozumiem: że ciężar wody rościągnioney w gorę ná łokci 18 álbo ná 12. w rurách, wyciąga z wody powietrze, y nim rurkę nápełniáiąc, rozrywa płynienie wody: Nieiáko obieráiąc raczey przemiánę w powietrze, ániżeli zádawánie sobie gwałtu w przemágániu cięszkością swoią inszą lżeyszą. SolArch 132-133.
▲
gwałt uczynić (
sz. zm.) »w odniesieniu do kobiety: zmusić siłą do odbycia stosunku seksualnego«:
Ktoby gwałt jakiejkolwiek białej głowie uczynił, a o to pozwany był, gardłem ma być karany. DembPrzew 78.
A ktoryby Pan uczynił gwałt poddáney/ ábo ie o klątwę zá swoy vczynek przypráwił/ od tego wszytká wieś wystáć mogłá/ y do inszego Páná się przeprowádzić [...]. StarPopr 115.
Lecz on niechciał usłucháć głosu jey/ ále zmogszy ją/ uczynił jey gwałt/ y leżał z nią. BG 2Sm XIII, 14.
Tám Tytius. Ten był Olbrzymem ták wielkim, że dziewięcioro stay ciáłem swoim, vkładszy się, zástępował. Chcial [!] czásu iednego gwałt vczynić Dyánie; ále zá to strzałámi Apolliná do piekłá wpędzony: y ná tákie karánie zdany iest, że Sępowie nigdy nie przestawáią wyiadáć sercá iego, ktorego záwsze przecie przyrasta. OvOtwWPrzem 161.
Ioseph Pátryárchá/ kiedy był zpotwarzony od Pániey swoiey/ iákoby iey gwałt chciał uczynić/ był wrzucon do więzienia/ y siedział tám czás niemáły. StarKaz II, 578.
▲
gwałt uczyniony (
sz. zm.) »w odniesieniu do kobiety: zmuszenie siłą do odbycia stosunku seksualnego«:
Gwałt białeygłowié vczyniony/ Stuprum [...] Stuprum reginae intulit [...] Stuprum per vim oblatum volunmtaria morte luit Lucretia. Vis [...] Afferre vim matribus familias [...] Per vim stuprata [...] vide Zgwałcić. Kn 218.
A gdy staneła y ona bezecnica niewstydliwa namowiona przed vrzędem nárzekáiąc o gwałt sobie vczyniony stánął y ś. Athánazy [...]. WisCzar 52.
Młode Biało głowy do kupy pozganiano a po uczynionym gwałcie rozsiekano [...]. IntrHist 104-105.
Gwałt. [...] 2) Schändung der Weiber; Nothzucht [...] 2) violement d'une femme; viol [...] § [...] 2) gwałt białeygłowie uczyniony [...]. T III 438.
▲
gwałt czynić »w odniesieniu do kobiety: zmuszać siłą do odbycia stosunku seksualnego«:
Ale nie chcieli oni mężowie słucháć głosu jego: przetoż wziąwszy [t]en mąż założnicę swoję wywiodł ją do nich ná dwor: y poználi ją/ á czynili jey gwałt przez cáłą noc/ áż do záránku: á potym puścili ją gdy wschodziłá zorza. BG Sdz XIX, 25-26.