ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 30.10.2017
ZŁY przym.
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Formy: lp M. m zły; D. m złego; lm D. złych
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: zły aspekt (sz. zm.): To też pilnie obaczaiąc [zbierać nasienie]/ żeby Venus na mieyscu sposobnym/ a od Aspektow złych wolna była. SyrZiel 155. Zaczym czyli dobry, czyli zły Aspekt, czyli kwadra, Now, albo Pełnia [...] gdy gwałtowna choroba przymusza, bespiecznie puścić się ma [krew]. CompMed 34. ▲ zły archanioł: Pan moc daie Apostoło[m] [...] diabelstwo to wypędzać z ciał tych/ ktore opanowane są od te[go] złego Archanioła złymi y nieczystymi Duchami. KalCuda 293. ▲ talar zły »talar fałszywy, o niepewnej wartości lub zupelnie bezwartościowy«: Tych piniędzy ktores przyniosł nie liczył Podskarbi az po odiezdzie twoim w ktorych znalazło się kilka nascie Talarow złych. PasPam 64.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: zły anioł (sz. zm.): Puścił ognie swoie w Pogany Tureckie/ ktore donich zaniesli źli Anyołowie/ y zapalił serce przeciwko panu sług własnych. BirkOboz 34. Przyiął na się naturę naszę ludzką/ użaliwszy się/ iż człowiek zgrzeszył/ przez zdradę złego Anyoła/ ktory go do tego namowił/ aby był pożywał owocu zakazanego. StarKaz II, 86-87. Anioł zły iest oycem wszelkiego Kłamstwa. TylkRoz 340. Po ktorey utarczce Swięci Aniołowie zaczęli tryumf wieczny [...] Zli zaś Aniołowie niewolą wieczną wtarasach piekielnych. BystrzInfCosm B2. ▲ zły uczynek: Iezeli y to zły uczynek ze dobrowolnie odstąpiwszy chlebow takich Idę w pracą. PasPam 147v. ▲ zły apetyt (sz. zm.): Nieprzystoyną chęć do iedzenia [brze]miennym oddala [kopr włoski] Apetytu złemu apetytu białogłowskiemu [przeciwdziała]. SyrZiel 392. Bywaią czasem złe apetyty, do krety, glinki, krup, imbieru. MłodzKaz IV, 507. ▲ apetyt brzemiennych zły: Apétyt brzémiennych zły/ Malacia [...]. Kn 8.
Związki frazeologiczne: broń nas Panie ode wszego złego: Broń nas Panie odewszego złego. BujnDroga 213.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Złé vczyniwszy/ gorzey się wymawia/ broni/ chwali. KnAd 1342. ● Milczy á złe broi. KnAd 497. ● Niemasz tak złey rzeczy zadney ktora by się na dobre przygodzić nie miała. PasPam 149av. ● Zły chłop od Zony. RysProv XVIII, 6. ● [...] Nie mászli Cnoty, ábo nie wiesz temu co rzec, Nie rádziłbym ci głowy podnosić nád korzec, Zebyś nie wziął w n, wedle przypowieści strychem Niż być złym Gwárdyánem. lepiey prostym Mnichem. PotPocz 113. ● Lepiey być dobrem chłopem/ niż złem popem. KnAd 482. ● Masz li być złem popem/ ráczey bądź prostem chłopem. KnAd 482. ● (war.) Bogáctwá często powod do złego. KnAd 30. ● Strách pod czás gorszy niż sámá rzécz. KnAd 1355. ● Piés gorszy co milczkiem kąsa. KnAd 840. ● Ten Rok co do Publicznych okazey był szczęśliwy ale co do moiey osoby po Iarmarku zły targ. PasPam 277v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
ZŁE
w funkcji rzeczownika
Formy:
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Złego dość raz skosztowáć: ábo zákusić. KnAd 1334. ● Ból swoy wyznawa/ kto złe oddawa. KnAd 892. ● Dobre dáleko słycháć/ á złe ieszcze dáley. RysProv 20.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

ZŁA
w funkcji predykatywnej
Formy:
Znaczenia:
»jest niedobrze«: A co najgorsza, że co znaczniejsi z rot tej inuidiej zmykając do koła niestawiali się, ale lada szarapatków, quibus inopia domi ba i cery mają prohibitas, wysyłają, którzy i bez ratij wołają. FredJKoniec 72. Lecz to gorsza, jak nas tu bedzie ruszał proszek, Co gryzie grzeszne ciało — mażcie ostry nosek? DialChrysOkoń 158. Przeto zową pochlebstwo/ iż po chlebie idźie/ To zła gdy przed pochlebstwem po prawdźie nie wydźie. JagDworz C4.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: