W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 13.10.2014
BESTYJKA rzecz. ż
Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują
Formy: lp M. bestyjka; B. bestyjkę; N. bestyjką; ~ lm M. bestyjki; D. bestyjek
Znaczenia:
1. »wszelkie małe żywe stworzenie z wyjątkiem i w przeciwstawieniu do człowieka«: Oneć to Mistrzu myszy nam się wyiawiły/ Co ono przez trzy látá zboże w ziemie kriły. Czuleć to té bestiyki/ że násze stodołki Miáły bydź wyprożnione/ także y okołki. KomRyb C1v. Gdyby kogo wrzucono ná mieysce kędy płech pełno/ áza tám nieumrze? Niewielkie te bestiyki są/ ále náturá ludzka bárzo słába iest/ zginąć iey y od namnieyszych tych bestyieczek. BirkNiedz 571. Ten twój piesek mierziony Będąc małą bestyjką rzuca się na człeka. KorczWiz 89. Ná ukąszenie Psczoły, lub Osy, Lub Szerszeniá. Weś tęż bestyikę [...] rozetrzyi w pálcách, y przyłoż. CompMed 543. Żadne robactwo i inne bestyjki nie mogą szkodzić wszelkiemu zbożu, jeżeli zdechłe raki rzeczne przez 10 dni namoczysz w wodzie i nią skropisz ogród albo pole. DuńKal Rz 4.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: bestyjka dzika: BELETTE [...] Mustela [...] ŁASICA, mała bestyika dzika, ktora ziada owoce, y gołębie. DanKolaDyk I, 188.
2.przen. »w lm czarne plasterki, przypominające muszki, przyklejane na twarzy dla kontrastu z białą cerą«: Na muszki pieśń Śliczna Kasiu, twej twarzy niezmazane śniegi, Gdy sobie te przybiorą niepotrzebne piegi, Przywodzą mię do skruchy Te na mleku muchy. [...] Ja cię o to proszę, Niech je ustami mymi z twarzy twej rozpłoszę [...] Nie żałuj tych bestyjek [...] od miłości suchy z głodu zjem te muchy. MorszAUtwKuk 299.
3.ekspr. »zły, zasługujący na pogardę człowiek«: ME’CHANT [...] Zła bestya bestyika z ciebie. DanKolaDyk II, 245.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: DL