W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 07.12.2022
BAJAĆ czas. ndk
Słowniki:
notują
Formy: bezok. bajać; ~ cz. ter. lp 1. os. baję; 2. os. bajesz; 3. os. baje; lm 2. os. bajecie; 3. os. bają; ~ cz. prze. lp m 3. os. bajał; lm mos 3. os. bajali // bajęli; ~ cz. przy. złoż. lp m 1. os. będę bajał; ~ tr. rozk. lp 2. os. baj; ~ tr. przyp. lp m 1. os. bajałbym; 3. os. bajałby; ~ im. wsp. bając; ~ nieos. cz. prze. bajano
Znaczenia:
1. »opowiadać bajki, legendy, snuć opowieści, gawędzić«:
Rekcja: co // o czym // zd
Bogi nieśmiertelne czyni y záchowanie [ambrozja]/ iáko pogáńskie y Poetyckie baśni báią. SyrZiel 729. Ieśli siełá Bogow iest/ iáko wy Poetowie báiecie [...] powiedzcież mi iáko się ich siełá mogło ná ieden świát zgodzić áby go wystáwili ták ślicznie/ áby go rozrządzili ták porządnie. StarKaz II, 18. Baią Poetowie ale nie tak przecie iako nasze starki dzieciom przy kolebkach zwykły. PotPrzyp 5. Niech starzy powiadaią ze z mleka Wenery Roza się rozkrzewiła Tureckie Litery niech baią ze się z potu Machometowego. DrobOpow 227. Baią Poetowie o swoim Pegazie, że uderzywszy swoią podkową w skałę gory Helikonskiey wywalił przezroczyste zdroie. PisMów II 225. Świát się cieszy bárziey z odwag y męstwá Wmci [...] niżeli báięli Bábylonia ze swych Hetmanów. AndPiekBoh 7-8. Prawdziwe wyrozumienie tey bayki iest, że się w Libiy znáyduie kray formę maiący Rogu wołowego, bardzo żyzny w wina i owoce wyborne, ktory Krol Ammon dał corce swoiey Amaltei – o ktorey baiano że była Mamką Jowisza. DanKolaDyk I, 370.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: (war.) Iákoby ná Niemieckim kazániu był. Iákoby też o żeláznym Wilku báiał. RysProv C1. Iákby mi o żéláznym wilku báiał/ iákbym ná Niémiéckim kazániu siédział/ v. Nié rozumie. Kn 230.
2. »zmyślać, fantazjować, gadać głupstwa, pleść; plotkować, kłamać«:
Rekcja: co // o czym // na kogo // zd.
Báię/ bayki powiadam/ Fabulor [...]. Sero fabulas [...]. Confabulo fabulam [...] Fabulam narro [...] Fabellam narro [...]. Kn 12. Brédnié/ vide Bayki.// Bredzę/ v. Blékocę/ Báię. Kn 45. Tych często iako poddanych grozieł się pobrac pan Czerny [...] a okupiwszy się powiedac smieią [...] ze są z podolia rodzicy, y o enelogiey Swe[g]o Sliachectwa przed ludzmi niewiadomemi baią. TrepNekLib 41. Twoi to – rzecze Piłat [do Chrystusa] – Żydzi na cię bają; Nie wiem, skąd dowód i skąd podobieństwo mają. PotZacKuk I 572. Nie słucham co Pijány báje. ErnHand 175. Niech że nie baią [...] Mędrkowie że ieszcze ścianá stoi z Kościoła Sálomonowego. ChmielAteny II 548.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: od przysł.: Baby sobie troje niewidy pod kądzielą bają. Táki to testáment y taki wagi, iaka Ewángelia bab, kiedy sobie troie niewidy pod kądzielą báią. WisCzar 90.
3. »drwić, szydzić z kogo«: Drwię/ [...] vide Baię. Kn 151.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK