Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: POPIESKI

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1620

Formy: lp M. m papieski // popieski; ż papieska; n papieskie; D. ż papieskiej; n papieskiego; C. ż papieskiej; B. m nżyw papieski; ż papieską; N. m papieskim; ż papieską; n papieskim; Ms. m papieskim; ż papieskiej; lm M. nmos papieskie; D. papieskich; C. papieskim; B. nmos papieskie

Znaczenia:

»związany z papieżem, odnoszący się, należący do papieża«: Zwierzchnia szata na zbroi naiestcy plugawey Barwy nie wiem iako zwac iakoby szarawey Takiem kroiem iakiego wiele uzywaią Prałaci co na dworze Papieskiem mieszkaią. ArKochOrl 64. My áni ná Seymiku/ áni ná Seymie dánin Pápieskich posądzáć nie możemy. SzemGrat 127. Papieskiey [mowie, nauce?] wierzycie/ iákoby to w piekle źle było. BirkNagr 53. Proszona w Małżeństwo/ zezwolić chciáłá [Małgorzata] lubo pozwolenie było Papiezkie/ áby zá Krolá Czeskiego poszłá. OkolNiebo 27. Iestesmy my práwowiernymi Chrześciánámi/ nie bylismy nigdy w niewoli Papieskiey záwszesmy mieli Libertatem conscientiae. StarKaz II, 73. Iákoż tego chce Pan po nas/ ábysmy przymuszeni do iárzmá Papieskiego/ mieli bydź wolnymi; iego tradycyiom wierząc y ceremoniom. StarKaz II, 73. Gánią iurisdykcyią Papieżką/ Biskupią/ y wszytkich Przełożonych kościelnych. StarKaz II, 194. Téraz kiedyś postąpił ná ták wysoką godność Papieską żeś został oycem naywyższym wszytkich oycow duchownych/ iuż się oycem twoim zwáć nie mogę. StarKaz 515. Prziszedł Był Comiszarz papieski od Grzegorza [...] opat Castiliensis Ordinis Cistersinensium Na wizite Conwictow swoich. HerbOr 311. Znaydziesz ci ale taką ktorą bys rad wypchnął By y wsąm dzien Wesela powiadaią zartem Lec mało nie doprawdy ze Synowiec ktorys Popieski naparł sie miec cztery zony razem I prosieł o dispense. OpalKSat k. 24. Tak Marcina Baryczke Krol Kazimierz kazał W Wisłe utopic ze go imieniem Papieskim Ostrze strofowac począł y poprostu łaiał. OpalKSat 90v. Tegosz Miesiącá/ w kościele ś. Stánisłáwá Narodu Polskiego/ Muzycy Kápelli Papieskiey vroczyście Te Deum śpiewáli. MerkPol 84. Iecháł prosto do Papiezá/ y był vniego prywátnie ad osculum pedum, y záraz potym oddał prywátną wizytę Pápieskim pokrewnym. MerkPol 284. Wrociły się w tych dniach Galery Papiezkie z Liuorno, ktore Xsiężnę Floreńską odprowadzáły. MerkPol 306-307. Y ia sam czásem nieznaiomy w wierze Dla niepoznaki liczyłęm pacierze, Y ty rozumięm te Papieskie w z zrędy [wzrzędy = zrzędzenia] y ich wymysły mogłes widziec Kędy. OblJasGór 107r. Znaydziesz u Okolskiego list w tym punkcie Papiezki, pisany do brata rodzonego Jana. NiesKor II 156.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ cenzury papieskie: Censury Papieskie/ Animaduersiones Pontificiae [...] Canonica censurae. Kn 61. Censura [...] censury Papieskie. Bann, Kirchen-Censur. Censures Eclésiastiques; Censure; Censure d'Eglise. T III 103. ▲ gwardia papieska: Tu przyjechał od papieża dla przyjęcia królewica posłany, który potém przez wszystek czas bytności królewicowéj w państwie papieskiém był u niego przystawem signor Carlo Magalloti, wuj kardynała, synowca papieskiego, gwardyi papieskiéj dowódzca, jenerał-porucznik, człowiek za tego papieża nie małéj reputacyi. PacOb 116-117. ▲ legat papieski »legat«: Spráwy [...] szkoł [...] nie máią mieyscá [...] áni przed [...] grodem/ áni ziemstwęm [...] ále ábo przed Legatem Papieskim/ ábo w Rzymie przed sámym trybunałem teyże stolice Apostolskiey/ piszą o tym ták Theologowie/ iáko y Juristowie. SzemGrat 80. Po weseliu Gdanskim bez małzonka, prziiachała krolowa Jeim do Warszawy dnia iedynastego Marca, tegoz dnia i tak cały tydzien renowacją weselia sprawowało krolestwo, za dispensą Legata Papieskiego, ze iusz postne dni quadragesimy beli. VorLetSkarb 189. We czwártek przeszły wyiáchał ztąd do Wárszáwy I. M. X. Legat Papieski. MerkPol 119. ▲ bulla papieska »Bulla«: Nim in matriculam Academiae Magnificus Rector kogo wpysac kaze, przisiąc na bule Papieskom, ze Catholikiem iest i zostawac do smierci swei chce, musi. VorLetSkarb 93. ▲ dyspensa papieska: [marg.] Dyspensá Papieska, o ktorey niżey. BirkEgz 21-22. Dzieciom iego była Wuyną, y Macochą, co sie przecie stało za dispensą Papieską, lec znim tylko lat trzy mieszkaiąc Vmarł, y Wdową ią zostawił. KomonDziej 227. ▲ czapka papieska »nakrycie głowy sładające się na strój podróżny«: Czapka Papieska, Wor wilczy do nog. ArchRadziw 1638 1712, 161/3. Czapka atłasowa papuża lisia papiezka. ArchRadziw 1638 1715, 163/14. ▲ nuncjusz papieski: Mszy rano wysłuchawszy u ojców jezuitów, gdyśmy z kościoła wychodzili, przyszedł do nas nuncjusz papieski, chcąc królewica jmć przywitać, ale tylko z książęciem panem kanclerzem tę ceremonią odprawił, bo jako nie wczas na nas napadł, tak go téż traktowano, i królewic nie dał mu się poznać, acz go on przecię poznał i uczynił mu przechodząc rewerencyą większą niż drugim z kompanii. PacOb 87. ▲ absolucyja papieska: Bez absolucyjej papieskiej z mniszki spłodzony beł [Witkoski Seweryn], ergo illegitime natus. TrepNekLibDworz 428.