Słownik XVII wieku

Słowniki:
Kn, T, L (XVII), SWil, SW notują
SStp, SXVI, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643

Formy: lp M. antypast; D. antypastu; B. uż. nżyw. antypast; N. antypastem; ~ lm M. uż. nosob. antypasty; D. antypastów; B. uż. nosob. antypasty

Etymologia: <wł. antipasto>

Znaczenia:

»potrawa lub napój podawane przed właściwym posikiem dla zaostrzenia apetytu, przystawka; przysmak«: Antypast suchy do iédzenia/ Promulsidararia [...] Antecoena [...] Gustatio [...] Antypast do picia w trunku. Promulsis [...] Potio ex mulso [...]. Kn 7. Po stolech tuwalniámi pięknymi nákrytych Antypastow na srebrze stałá część sowitych. TwarSLeg 41. O konfektach w Cukrze y w Miedzie smażonych, ktorych do stołu na Antypast zażywają. HercBan 16. Co za obiad dał? dał chleba, a tam obiad na troię butyrum, to masło antypast, polewka mleczna, to potaż, i cielęciny pułmisek. MłodzKaz III, 124. Aż z rzodkwią młode masło, przetykane chwastem, Pierwszym przed mię gospodarz stawia antypastem. PotFraszBrück I 34. Antypast, należący Cyklopom, Lestrygonom, Antropophagom, gdyż rzecz nioczym, tylko o szkapinie a ludzkim ciele. AndPiekBoh 125.

◼ Przenośnie: ◼ Antipasty małżeńskie. Trzema uciesznymi HISTORIAMI iako wdzięcznego smaku Cukrem prawdziwey a szczerey Miłości małżeńkiey zaprawione. MorszHAntypast k. tyt.. ◼ Przydał [wezyr] i to doswego Antipastu wetem Ze ieśli przy swey, dumie y uporze trwaią Tą drogą, ktorą przyszli niechay powracała [polscy posłowie]. PotWoj 190. ◼ Antipast będzie z tryumfow Petrarchy, warzysto Komedie Dantego. AndPiekBoh 148.