W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 28.07.2020
*ANTYPOD, ANTYPODA rzecz. m
Słowniki:
L (antypod; XVI w. ), SWil (antypoda, antypody), SW (antypoda, antypod), SJP (antypod, antypoda) notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1624-1639
Formy: lp M. antypoda; D. antypodu; ~ lm M. uż. osob. antypodzi; antypodowie; uż. nosob. antypody; D. antypodów; C. antypodom; B. uż. osob. antypodów; uż. nosob. antypody; Ms. antypodach
Etymologia: <łac. lm antipodes, z gr.>
Znaczenia:
1. »człowiek żyjący na drugiej stronie kuli ziemskiej; odmieniec«: Między końcami pendykułów i równością od horyzontu są te linije VX, które są pod nogami antypodów, a z horyzontem idą równo. AquaPrax 172. Ieszcze swiecieł [Febus, słońce] pod ziemią: kędy Antipodzi Narod Człeczy: piętami w nasze pięty godzi. PotWoj 173. Pokazałeś [o stolniku Kłokockim] to przy Kamemetmecie, Na szumnym, ktory dałeś mu bankiecie, że wielki Mogol, ba i antipody Miałyby swoje u ciebie wygody. MorszZWierszeWir I 504. Raz nam świeci [słońce] drugi kroć zaś Antypodom. DamKuligKról 200. Na ospałego we dnie. W nocy czujesz, we dnie spisz, a to co za zgoda? Nie jesteś ty naszyniec, ale antypoda. ZbierDrużWir I 34. Czemu lubo Antypodowie [...] alboli same rzeki y morza około ziemi krążące, w Niebo nie spadaią. BystrzInfGeogr A1v. ANTIPODES [...] ANTYPODY, ci co nogi maią do nas obrocone ktorzy nogami do nas chodzą pod połokrągiem świata na ktorym my zostaiemy. DanKolaDyk I, 106.
2. w lm, wyjątkowo w lp »druga strona kuli ziemskiej; krańce świata«: Wtesz y ty rozsypiesz się Prochy Bo zes Człekiem Cesarzu, chocbys Antipody W ręku miał wzdy smiertelney, nie uydziesz przygody. PotWoj 66. Phebus ku Antypodom zapad w swey karocy. DrobOpow 28. Bracia się weselą [...] miło przebywszy złe chwile, iakby naserce plastr przywinął miodu, ZaOycem iadą y do Antipodu. PotSyl 112-113. Pokazany idąc w gorę Tytan złoty Od ciemnych Antypodow. DamKuligKról 131. Słonce [...] w podziemne Antypody spieszy. OvChrośRoz 399. Iákże máią Prowincye pod swoim Znakiem leżeć? gdy naprzykład Polska pod Marsa znakiem pierwszym zostáiąca według simpatyi ná swoim mieyscu iest localiter, á ten że sam znak będźie w Antipodách? DuńKal L1v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: KS