Słownik XVII wieku

Znaczenia:

relig. »pogląd religijny stanowiący odstępstwo od jakiejś religii, traktowany przez wyznawców tej religii jako błąd«: Niepráwość codzienna/ nábożeństwo wygnáne/ herezya zostáwiona; tákie zálecenie dał Religiey swoiey sam Luter/ wász ociec. Y macież z to serca/ abyście Biskupy y Senatory násze do ták buntowniczey niezgodney ligi námowili? BirkEgz 11-12. Były i insze Burse/ iáko Niemiecká/ Węgierska/ ále dla tych naciy Herezyámi záráżonych/ studentow w nich nie máią. PruszczKlejn 27. Przy Stole między Senatorámi/ mawiał [Biskup krakowski Piotr Tylicki] bowiem że Bernárdyni per humilitatem, Dominikani per doctrinam Polskę od hereziy vwolnili. PruszczKlejn 59. Wyuzdała się nieprawość tákże y na dobrá ná cześć y chwałę Bogu oddáne y offiárowáne, zwłaszczá zá podnietą y powodem herezyey bezecney, tákże y Polityki piekielney. WisCzar 16. Táka Krolow wexa, podszyty interes prywátny, pod publiczny, y to niesłuszny, iest grzech podobny Herezyom, ktore pod Pismo Swięte y że rzekę Boski interes, prywátnych záwziętości swoich błędy pokrywáią. JabłSkrup 33. Elblążanom, żeby ich był od błędow na tor prawdy katolickiej naprowadził, dwoch z Zakonu naszego posłał [Hozjusz], luboć im za ich prace koło zbawienia ich arcy zle herezya płaciła, iuż kamieniami, iuż błotem, iuż bezecnemi kontemptami chcąc ich od siebie rugować. NiesKor II 377. [Papież to:] Następca PIOTRA Swiętego, pierwszego Wikaryusza Pańskiego, iego osiadaiący Katedrę: ktory nigdy żadną nie był zarażony Herezyą, ani bałwochwálstwem [...] nie iest błędney nauki Promotorem, Fautorem, owszem Iey Extirpatorem. ChmielAteny II 131.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ ariańska herezja »określenie doktryny stworzonej przez Ariusza w IV w. z punktu widzenia katolicyzmu«: Dziki y gruby narod Gottow y Visigottow Ariańską herezią zarażony/ do Katolickiey wiary przystąpił. O iako to wielka była accessia Kościołowi Bożemu. MorochPar 166. Co iest Aryańska Herezya? wyexplikowáłem tráktuiąc o Herezyach [...]. ChmielAteny II 697. ▲ ariańska herezja »określenie doktryny wyodrębnionej z ruchu reformacyjnego w XVI w. z punktu widzenia katolików«: [...] na ów czas Luterska, Kalwińska i Aryańska Herezye zagęściły były Senat i Stan Rycerski. ŁubHist 248. ▲ herezja angielska »określenie doktryny anglikanizmu z punktu widzenia katolicyzmu«: To Królestwo [Hibernia=Irlandia] miało Arcybiskupa 1. Biskupów 12. Nim w posesją i herezją Angielską się dostało. BystrzInfGeogr G2.