Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: *APPARAMENT

Słowniki:
T, L (ZVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1632

Formy: lp D. aparamentu; B. uż. nżyw. apparament; N. apparamentem; Ms. aparamencie; ~ lm M. uż. nosob. aparamenta; D. apparamentów; B. uż. nosob. apparamenta // aparamenta; N. apparamentami; Ms. apparamentach

Etymologia: <śr. łac. apparamentum>

Znaczenia:

1. »sprzęt, wyposażenie różnego typu; także zbior.«: Zabawę moję pod Nitawą [...] W. K. Mość pan mój miłościwy, dla niedostatku aparamentów, nieużyteczną być sądzisz. RadziwKSprawy 194. Stoł obrusami białymi y serwetami nakryty/ y inszymi apparamentami do niego należącymi niech goście [...] gotowy zastaną. HercBan 3. Turcy mieli wygody wtych swoich namiotach co to y wanny y Łaznie zewszystkim iako wmiastach apparamentow. PasPam 261. Armaty różnej i aparamentu wojennego srodze siła, zbroi i armaty ręcznej na kilkadziesiąt tysięcy jazdy, drugie tyle na pieszego żołnierza gotowej leży, jakby się dziś ubrać i w sprawie stanąć mogli. BillTDiar 163. Prowadząc Harmaty wysokie do wału drabiny cepy osęki y wszelki apparament niosąc podstępowali pod nasze okopy [chłopi]. HistBun 10v. Naiaśnieysza Krolowa I. M. Maria Casimira, wielki Appárament vczynić roskazałá w Willánowie dla przyimowánia tám Nayśn: Krolá I M. Augustá á potym w Viázdowie toż vczynił I. W. I. M. P. Márszałek W. Koronny. AwWarsz_1698_18I 1. Krol [...] zawsze nawet przy solęnych traktamętu apparamętach glinianego używał naczynia. MikSil 289v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ aparamenta kościelne: Tegoż Roku 1623 IMPąn Mikołay Komorowski Podluzywszy się V Panow Rylskich Nad to Apparamenta Koscielne Zywieczkie nie ktore pozostawiał. KomonDziej 105. ▲ aparamenta ołtarzowe: Pisze Baroniusz o Pandolphie Xiążęciu Kapuańskim/ ktory wiernego swego zesłał do Klasztora/ y roskazał aby przyniosł Ornat y kielich Cesarski/ y drugie aparamenta ołtarzowe. BirkNagr 47. ▲ funebralny aparament: [...] Kościoł wszystek w Lampach y gęstych swiecach iarzęcych obity cały załobą pieknie adornowany funebralnym apparamentem widziany był. GazPol 1736/84, 2 nlb.. ▲ wojenny aparament: Okręty zapaliwszy ie zbili y zatopili [żołnierze Cezara], a drugie dwa gwałtownym następem ze wszytkim Ludem y woiennym apparamentem wzięli. SzołHist 15.

2. »oznaki godności, insygnia«: Obaczysz wprawdzie tam [w grobie] [...] apparat wszytek Biskupi/ aparamenta iego wszytkie Biskupie znaydziesz: ale samego Biskupa nie znaydziesz. WojszOr 59.