Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVI), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: bezok. apelować; ~ cz. ter. lp 1. os. apeluję; 3. os. apeluje; lm 3. os. apelują; ~ cz. prze. lp m 1. os. apelowałem; 3. os. apelował; ż 3. os. apelowała; lm mos 3. os. apelowali; ~ im. uprz. apelowawszy; ~ nieos. cz. prze. apelowano

Etymologia: <łac. appellare>

Znaczenia:

1.prawn. »odwoływać się do sądu wyższej instancji, władzy o zmianę wyraku, decyzji, wnosić apelację«:

Rekcja: do (od) kogo, czego; co

Prawowierni Synowie Cerkwi świętej [...] iako do naiwyzszego Sędziego [do papieża] w uciskach swoich apellowali. MorochPar 45. Powinien oddać [Jerzy Kardynacy] do bracky skrzynky 20 grzywien [...] Jednak Apelował. RegZłocz 100. Marcin Domański dekretu nie przyjął, apelował do jego Mości pana Podstarościego. RegZłocz 155. Puszkarze, których ławica sądzić będzie, a dekret im się nie podoba, mają apelować do indziniera. AquaPrax 455. Tamta strona apeluje do Rzymu [w sprawie unieważnienia małżeństwa]. StanTrans 76 marg.. Mowiłem mu zeby konczył Sprawę graniczną w Trybunale w tym punkcie w ktorym appellowano znaszey strony. RadziejKor 57. Wniesli Aktorat w Tryb. WXL [...] nie Appelowawszy Ziemstwa Rzeczyckiego Zaczym Ia przypozwany Stawać nie mogę. SapANot 144. Apelować/ do wyższego Sądu/ abo/ odwołać się do inszego Sądu. DasHünDict Oo2.

◼ Przenośnie: ◼ Nie apeluję, bo twe wszytkie słowa Pokorna bierze za dekreta głowa. MorszAUtwKuk 21. ◼ Ale iusz decret przyszedł wiecznego wyroku Od ktorego nie wolno Apellować kroku. PotWoj 152.

2. »zwracać się z prośbą, wezwaniem«:

Rekcja: do kogo, czego

Apello, as Zowie, mowie ku komu y apelluie. SłowPolŁac 16. Appeluie tedy do samychże WNWMPP sumienia, kiedy kto płacić chce dobrowolnie, trzebasz go przyniewalać? DanOstSwada I, 207.